Akademik litsey, kasb-hunar kollejlari uchun darslik

O dam  va  boshqa  organizm larning  S  sitoxrom i 
am inokislotalar  tarkibidagi  Tarqlar  soni 
(V .  Grant  b o ‘yich a).
Turlar
—  makaka
Odam  —  ot
O d a m   —   it
nd am   -   kaptar
Odam  —  ilo n
Odam  -  
baqa
Odam  —  akula 
Odam
d ro zo fila
Odam  —  b u g ‘d o y
Odam  — 
neyrospora
Farqlar  soni
1
12
11
12
14
18
24
29
43
48
Gen  tarkibidagi  har  bir  nukleotid  m utatsiyaga  uchrashi 
mumkin.  Uni  nuqlali  m utatsiya  deyiladi.  Ba'zi  nukleotidlarning 
ta'sirga  b o ig an   m unosabati  bir  xil  emas.  Ayrim  nukleotid  juftla- 
rida  bir.  ikki  mutatsiya  ro'y  bergan  holda,  boshqa  nukleotid juft- 
larida  yuz  martalab  m utatsiya  kuzatiladi.  Keyingilari  «qaynoq» 
nuqtalar  deb  ataladi.
Mutatsiya  tripletning  qaysi  nukleotidini  o'zgartirayotgani 
nihoyatda  m uhim dir.  M asalan,  fenilalanin  U U U   kodoniga  ega. 
Agar  kodondagi  uchinchi  uratsil  adenin  yoki  guanin  bilan 
almashinsa,  u  holda  kodon  mavqeyi  o'zgarib,  U U A   U U G  
kodonlari  polipeptid  bog'  tarkibiga  leytsinni  kiritadi.  Bu  esa  oqsil 
tuzilishi  va  funksiyasining  o'zgarishiga  olib  keladi.  O datda  sis­
tematik jihatdan  bir-biriga  yaqin  turlarda  m utatsiyalar  soni  kam , 
uzoq  turlarda  esa  aksincha,  k o 'p   bo'ladi.  Shu  sababli,  m asalan, 
odam  DNK  m olekula  tuzilishi  m akaka  m aym uni  D N K   tuzilishi­
ga 
66
%  o'xshash  bo'lsa,  ho'kiznikiga  28%,  kalam ushnikiga  17%, 
lasos  baliginikiga 
8
%,  ichak  tayoqchasi  bakteriyasiga  atigi 
2
% 
o'xshashligi  aniqlangan.