Akademik litsey, kasb-hunar kollejlari uchun darslik

1.  M utualizm .
2.  H am soyalik.
3.  Kommensalizm  (ham tovoqiik).
M utualizm  
(lotincha 
mutus  —  o'zaw)
  o'zaro  biologik 
bog'lanishning  bir  shakli  bo ‘lib,  bunda  birga  yashash  har  ikkala 
organizmga  ham  foyda  keltiradi.  Mutualizmga  misol  qilib  suv- 
o'tlar  bilan  zam burugiarning,  dukkakli  o ‘simliklar  bilan  azotfik- 
satsiyalovchi  bakteriyalarning,  daraxtlar  bilan  tuproqda  mikoriza 
zamburug‘larining  o ‘zaro  munosabatlarini  keltirish  mumkin.
Mikoriza  zam burugiari  o ‘simliklar  uchun  fosfor  va  mineral 
moddalarni  ularning  ildizlariga  yetkazib  beradi,  o ‘z  navbatida 
zam burugiar  daraxt  ildizlaridan  uglevod  va  boshqa  organik  m od­
dalarni  oladi.  O 'rm onlarda  chumolilarning  ichagida  bir  hujayrali 
xivchinli 
sodda 
hayvonlar 
yashaydi. 
C hum olilar 
daraxt 
yog'ochlari  bilan  ovqatlanadi,  lekin  uni  parchalovchi  fermentlar 
chumoh  ichagida  bo‘lmaydi.  Bu  vazifani  bir  hujayrali  xivchinlilar
177

---

bajaradi.  Chum olilar  xivchinlilarsiz  yashay  olmaydi,  xivchinlilar 
ham  faqat  chumoli  ichagidagina  yashay  oladi.