Akademik litsey, kasb-hunar kollejlari uchun darslik

2 4 -§ .  MEZOZOY,  KAYNOZOY 
ERALARIDAGI  HAYOT
M ezozoy  erasi 
175  mln  yil  davom  etgan. 
Trias 
davrida  iqlim 
quruq  kelgan.  O 'rm onlar  ochiq  urug'lilar,  ninabargli  o'simliklar, 
sagovniklar,  qism an  sporali  o'sim liklar  —  paporotniklar, 
qirqbo'g'inlilardan  iborat  bo'lgan.  Quruqiikda  sudralib  yuruvchi- 
larning  xilma-xilligi  ortgan.  Ularning  keyingi  oyoqlari  oldingisiga
150

---

62-rasm.
  Oraliq  formalar;  1  —  ixtio- 
sega;  2  —  arxeopteriks;  3  —  teropsid.
nisbatan  kuchli  rivojlangan. 
Hozirgi  vaqtda  yashab  turgan 
kaltakesak, 
toshbaqalarning 
ajdodlari 
ham 
shu 
davrda 
paydo  bo ‘lgan.  Trias  davrida 
ayrim  hududlar quruq  va  sovuq 
bo'lgan. 
O qibatda 
yashash 
uchun  kurash,  tabiiy  tanlanish 
natijasida  b a ’zi  bir  yirtqich 
sudralib  yuruvchilar  tarixiy 
jarayonda 
o'zgarish 
tufayli 
tanasl  kalam ushdek  dastlabki 
sutem izuvchi  hayvonlar  kelib 
chiqqan.  Taxmin  qilinishicha, 
ular hozirgi  o'rdakburun  yexid- 
nalar  singari  tuxum   qo'yib, 
ko'paygan.
Yura  davrida  iqlim  issiq  va
nam  boigani  uchun  daraxtsimon  o'sim liklar  avj  olib  rivojlangan. 
O'rmonlarda  ilgarigidek  ochiq  urug'lilar  va  paporotniksim onlar 
hukmronlik  qilgan.  Ularning  ba’zilari,  ya’ni  sekvoyalar  hozirgi 
vaqtgacha  yetib  kelgan.  Shu  davrda  paydo  b o ig an   dastlabki  gulli 
o'simliklarning  tuzilishi  anchagina  ibtidoiy  bo'lgan  va  keng  tar­
qalmagan.  Sporali  va  ochiq  urug'h  o'simliklarning  gurkirab  rivoj­
lanishi  natijasida  o 'tx o 'r  sudralib  yuruvchi  hayvonlar  tanasl 
nihoyatda  yiriklashgan.  Ba’zilarining  tanasl  20—25  m  ga  yetgan. 
Sudralib  yuruvchi  hayvonlar  faqat  quruqlikda  emas;  balki  suv, 
havo  muhitiga  ham  tarqalgan.  Havoda  uchar  kaltakesaklar  keng 
o'rin  olgan.  Arxeopterikslar  shu  davrda  paydo  bo'lgan.