Қайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини ошириш

3. 
Коррекцион дастурлар тузиш 
Коррекцион дастур турлари. 
Коррекцион таъсир этишдан аввал аниқ 
коррекцион таъсир этиш моделини тузиш лозим: 
 
1.
 
Умумий
2.
 
Типик (одатий) 
3.
 
Индивидуал. 
Коррекциянинг умумий модели
бу ҳар бир шахс тараққиѐти бир бутун 
олинган шартлар тармоғидир, дейди. У инсоннинг теварак-атроф, уни ўраб 
турувчи дунѐ ҳақидаги фаразларини чуқурроқ, ҳаққоний. кенгроқ бўлишига, 
инсонлар ҳақида, улар орасидаги муносабат, жамиятдаги ўзгаришлар, 
уларнинг фаолиятларини анализ қила олиш, кузата олишига шароит яратади. 
Коррекциянинг бу моделида мижознинг соғлиғи, машғулотнинг вақти аниқ 
белгилаб олинади. 
Коррекциянинг типик (одатий) модели
— амалий ҳаракатларни 
уюштиришнинг турли негизларига асосланади; ҳаракатларнинг турли 
компонентларини ўзлаштиришга ва турли ҳаракатларни тадрижий равишда 
шакллантиришга қаратилган. 
Коррекциянинг индивидуал формаси
ўз ичига мижознинг ўзига хос 
бўлган индивидуал томонларини ҳисобга олади: 

унинг қизиқишлари, 

психик тараққиѐти,

ўргана олиш қобилиятлари каби. 
Стандартлаштирилган ва эркин коррекцион дастурлар мавжуд: 
1)
Стандартлаштирилган дастурда коррекциянинг ҳар бир босқичида 
материаллар, қатнашчиларга қўйиладиган талаблар аниқ белгиланган бўлади. 
Коррекцион ишни бошлашдан аввал психолог материал берилишида 
мижознинг кучи ва идрокини ҳисобга олган бўлиши керак. 
2)
Эркин дастур - бунда психолог дастурни ўзи тузади. Мақсад ва 
вазифаларининг босқичларини, бир босқичдан иккинчи босқичга ўтишини
ўзи белгилайди. Марказлаштирилган таъсир комплекс психокоррекцион 

---

82 
блоклардан иборат. Ҳар бир блок аниқ метод ва усуллардан ташкил топган. 
Булар: 
1 .
Диагностик блок.
2.
Белгиловчи блок. 
3.
Коррекцион блок. 
4.
Коррекцион 
таъсирнинг 
эффективлилигини баҳоловчи блок. 
1)
Мақсади: шахс ривожланишининг дифференциал диагностикаси, 
хавфли факторларни аниқлаш, психокоррекцион дастурларнинг умумий шакли. 
2)
Мақсад: ўзига бўлган ишончни, мулоқатга киришишга иштиѐқни 
уйғотиш, қўрқувни камайтириш ва ўз ҳаѐтига ўзгаришлар киритишга хоҳиш 
уйғотиш. 
3) 
Мақсад: мижоз тараққиѐтини оптималлаштириш ва 
уйғунлаштириш (гармонизация), салбий тараққиѐт фазасидан ижобийсига 
ўтиш, ўзи ва дунѐ билан ҳамоҳанг фаолият ўрната олишга ўрганиш. 
4) 
Мақсад: реакцияларнинг динамикаси ва психологик мазмунига 
баҳо бера олиш ўз-ўзига берган баҳони барқарорлаштириш.