Қайта суғурта қилиш асослари режа: Қайта суғуртанинг назарий асослари ва турлари Қайта суғурта бозори иштирокчилари

ҚАЙТА СУҒУРТА ҚИЛИШ АСОСЛАРИ


РЕЖА:


1. Қайта суғуртанинг назарий асослари ва турлари
2. Қайта суғурта бозори иштирокчилари
3. Қайта суғурталашнинг халқаро тажрибасини Ўзбекистонда қўллаш масалалари


1. Қайта суғуртанинг назарий асослари ва турлари

1. Агар суғурталанувчи томонидан илова қилинган риск миқдори суғуртачи қабул қиладиганидан рискдан катта (кўп) бўлса, у суғурта қилишни рад етиши мумкин. Гарчи, рискнинг бир қисмини ўзида қолдириш ва мижозни йўқотмаслик (ҳозир ёки кейинроқ бошқа рискларни ҳам таклиф қилиши мумкин бўлган) учун суғурталовчилар рискни (қайта суғурталашни) бўлиши ёки суғуртадан ўзларини ҳимоя қилиш учун фойдаланишлари мумкин. Иккинчи (қайта суғурталаш деб аталувчи) усул суғурталаш – рискни тақсимлаш асосий принсипини бир қисмидир.

Қайта суғурталаш йирик мулкий рискларни тақсимлаш методларидан бири ҳисобланади, лекин жавобгарлик (масъулият)ни суғурталашда камдан кам қўлланилади. Ушбу методни реализация қилиш усули содда ва кўп ҳолларда қўл келади, муаммолари бўлса ҳам. Биринчидан, катта зарар кўриш ҳолатларида ҳамма қайта суғурта қилувчилар алоҳида чекларни юбора бошлайдилар. Агар қайта суғурталашда кўп сонли суғурталанувчилар иштирок еца, бу оғирлик қилиши мумкин. Иккинчидан, воситачи катта рискни жойлаштиришда кўп сонли қайта суғурталанувчилар билан алоқада бўлиши (боғланиши) керак бўлади, уларнинг ҳар бири ўз сиғимига кўра рискнинг фақат бир қисмини қоплашга тайёр бўлади.
Қайта суғурта ёрдамида:
- суғуртачини суғурта ҳодисаси рўй бериши натижасида юзага
келадиган молиявий зарарлардан химоя қилади;
-суғуртачининг имкониятлар доирасини кенгайтиради;
-катта ҳажмдаги суғурта рискларини (таваккалчиликларини) жаҳон суғурта хўжалигида иккиламчи тартибда қайта тақсимлайди.
Қайта суғурталаш - суғурталашга рискни қабул қилиш билан боғлиқ иқтисодий муносабатлар тизими (рискларни иккиламчи жойлаштириш)¹.
Қайта суғурталаш орқали суғурталовчи мувозанатлашган суғурта портфелини яратиш ва суғурта операцияларини молиявий барқарорлигини таъминлаш мақсадида қабул қилиб олинган рискни бир қисмини ўзаро келишилган ҳолда бошқа суғурталовчига бериши (рискни иккиламчи жойлаштириш). Қайта суғурталаш операциялари билан бир қаторда асосан, ихтисослашган қайта суғурталаш компаниялари амалга оширади.