Ajiniyoz nomidagi nukus davlat pedagogika instituti tabiiy fanlar fakulteti

Ildiz shishlari - kuchli yo‘g‘onlashgan qo‘shimcha ildizlarga aytiladi (georgin ildizi).

Ildiz mevalar – ko‘proq ikki yillik o‘simliklarga xos bo‘lib, ildizida ko‘p miqdorda oziq moddalarini to‘plashi bilan boshqa ildizlardan farq qiladi. Ularning morfologik kelib chiqishi ancha murakkab bo‘lib, shakllanishda ham ildiz, ham poya qatnashadi. Masalan: sabzining ildiz mevasini hosil bo‘lishida ildiz va gipokotel qatnashadi. Lavlagi faqat ildizdan iborat. Rediska hosil bo‘lishida gipokotil qatnashadi, sholg‘omning ildizi faqat pastki qismida bo‘ladi. Bu ildiz mevalar orasida ko‘pgina oraliq shakllarni uchratish mumkin.

Ko‘pchilik ozuqabop madaniy o‘simliklarning ildiz mevalari ko‘pchilik tanlov natijasida kelib chiqqan. Ildiz mevalarda oziq moddalar to‘plovchi parenxima kuchli rivojlanib sklerinxima yo‘qolib ketgan. Sabzi va petrushka ildiz mevalarida parenximalar ko‘proq lub qismida rivojlangan bo‘lsa, sholg‘om va boshqa karamdoshlar ildiz mevalarida yog‘ochlik qismida ya‘ni markazi silindrda rivojlangan.

Havo ildizlar – orxidlar, aroidlar, bromeliyevlar mansub tropik epifitlarda uchraydilar.

Epifitlar daraxtlarda parazitlik qilmaydilar faqat yorug‘likka intilish uchun ulardan tirgovich sifatida foydalanadilar. Bu ildizlar havoda osilib turib yomg‘ir va shudring suvlarini shimishga moslashgan. Havo ildizining tashqi tomonida egzodermaning ustki qismida o‘ziga xos to‘qima velomen (lot. velamen – qoplovchi) hosil bo‘ladi. Velomen havodagi namni osmotik yo‘l bilan emas, balki kapellyar yo‘li bilan shimadi va ekzodermaning o‘tkazuvchi hujayralari orqali ichkarida yotgan to‘qimalarga o‘tkazadi.