Ajiniyoz nomidagi nukus davlat pedagogika instituti “maktabgacha ta’lim” kafedrasi

I bob. Suhbat turlari va uning mazmuni.

1.1.Suhbat turlari.

Suhbat - ta’limning dialogik metodi bo‘lib,

savol-javob o‘tkazish, o‘z nuqtayi nazarini ifodalashni talab etadi.

Suhbat bolalar narsa-hodisalar, voqealar to‘g‘risida ayrim bilim va

tajribalarga ega bo‘lgan holatda o‘tkaziladi. Suhbat jarayonida bo-

lalaming mavjud bilimlari aniqlashadi, boyiydi, tizimlashtiriladi.

Suhbatda ishtirok etish bolalar uchun foydali qator ko‘nikma va ma-

lakalami paydo ciladi: bir-birini tinglash, aytilganlarini to‘ldirish,

ulami takrorlanuslik, bildirilgan fikrlami samimiy baholash va

boshqalar. Suhbat fikming aniq yo‘nalganligini, diqqatni va o‘z

xulq-atvorini boshqara olishni talab etadi. U mantiqiy fikr yuritish,

aniq fikr bildirish, xulosa qilishga o‘rgatadi. Suhbat orqali tarbiya­

chi bolalarda his-tuyg‘ulami tarbiyalaydi, fikr yuritilayotgan voqea-

hodisaga munosabatni tarkib toptiradi.

SUHBAT TURLARI.

Mazmuniga ko‘ra ikki turdagi suhbat farqlanadi: axloqiy mav

zudagi va bilishga doir. Axloqiy mavzudagi suhbatlar faqat katta

maktabgacha yoshdagi bolalar bilan o‘tkaziladi, bilishga doir suhbat-

lami esa o‘rta guruhdanoq boshlab o‘tkazish mumkin.

Axloqiy mavzudagi suhbatlar bolalarda axloqiy his-tuyg‘uni tar­

biyalash, axloqiy tasawur, mulohaza va bahoni shakllantirish maqsa-

dini ko‘zda tutadi. Turli mavzularda axloqiy suhbatlami o‘tkazish

mumkin: «Xushmuomalalik haqida», «Do‘stlik va o‘rtoqlik haqida»,

«Salomlashish odobi», «Ovqatlanish qoidalari» va boshqalar. Axloqiy

mavzudagi suhbatlar badiiy asarlar o‘qish, ко‘rgazmali material lami

ko‘rsatish, film namoyish etish bilan uyg‘unlikda amal

Bilishga doir suhbatlar mavzusi maktabgacha ta’lim dasturlarida

aniqlab berilgan. Shuningdek, bunday suhbatlar kundalik turmush

voqealari, atrof-muhit va kattalar mehnati bilan ham chambarchas

bog‘liqlikda o‘tkaziladi.

Didaktik maqsadiga ko‘ra suhbat qurish va umumlashtiruvchi

turlarga bo‘linadi. Bolalarni amalga oshirilishi ko‘zda tutilayotgan

faoliyatga, kuzatishga tayyorlash maqsadida kirish suhbatidan foy-

dalaniladi. Ana shu maqsadda tarbiyachi bolalardagi mavjud tajribani

aniqlaydi, ulaming bilimlarini faollashtiradi, bajarilishi ko‘zda tu­

tilayotgan faoliyatga qiziqishni hosil qiladi, amaliy yoki bilishga

doir vazifalami taqdim etadi. Umumlashtiruvchi suhbat bolalar­

ning biror mavzuda tashkil etilgan-o‘quv ishi natijasida qo‘lga kiri-

tilgan bilimlami jamlash, aniqlashtirish, tizimga solish maqsadida

o‘tkaziladi.