Ajiniyaz nomidagi nukus davlat pedagogika instituti

Mintaqaviy tarmoq- biror tuman, viloyat yoki respublika miqyosidagi kompyuterlarni o'zida mujassamlashtirgan tarmoq.
Bunday tarmoda bir nechta markazlashgan (ya'ni lokal tarmoqlarni birlashtiruvchi) juda quwatli serverlar mavjud bo'ladi va bunday serverlar o'rtasidagi axborot aloqa kabeli, optik tolali yoki sun'iy yo'ldosh radioaloqa kanallari yordamida uzatiladi. Bunday tarmoqqa davlat tashkilotlari, harbiy tashkilotlar va faqat bir davlat yoki shahar ichida ishlovchi tizimlarni misol qilib keltirish mumkin.




Global tarmoqlar - o‘ziga butun dunyo kompyuterlarini, abonentlarini, lokal va mintaqaviy tarmoqlarini telekommunikasiya (kabelli, simsiz, sun’iy yo‘ldosh)
aloqalari tarmog‘i orqali bog‘lagan yirik tarmoq.
Tarmoq orqali axborotlarni uzoq masofalarga uzatish imkoniyati vujudga keldi.
Tarmoq axborotlarni uzatish, alohida foydalanilayotgan kompyuterlarni birgalikda ishlashini tashkil qilish, bitta masalani bir nechta kompyuter yordamida yechish imkoniyatlarini beradi. Bundan tashqari har bir kompyuterni ma’lum bir vazifani bajarishga ixtisoslashtirish va kompyuterlarning resurslaridan (ma’lumotlari, xotirasi) birgalikda foydalanish, hamda butun dunyo kompyuterlarini o‘zida birlashtirgan Internet tarmog‘iga bog‘lanish mumkin.
Tarmoq turlari bo'yicha:

• 
  Kommutatsiya.
  
• 
  Uzatish texnologiyalari.
  
• 
  Uzunliklar.
  
• 
  Ish tezligi.
  
• 
  Funktsional maqsad.
  

Kommutatsiya turiga ko'ra, kompyuter tarmoqlari ikki turga bo'linadi:

1. 
   Kanalni almashtirish.
   
2. 
   Paket almashinuvi.
   

Birinchi shaklda axborot uzatish boshlanishidan oldin, jo'natuvchi va qabul qiluvchi o'rtasida aloqa bo'lishi kerak. Bunday almashinuvdan so'ng, ma'lumotlar orqali keladi o'rnatilgan tarmoq... Bunday kompyuter tarmoqlari sharoitda ishlatiladi telefon aloqasi.
I kkinchi turdagi tarmoq - kompyuter tarmoqlari uchun ishlatiladi. Bunda axborot bir necha qismlarga bo'linadi, ularni paketlar deyiladi. Ulardan bu turdagi tarmoqlar nom oldi. Paketlar alohida, alohida uzatiladi. Har bir paket o'z yo'lida tarmoq bo'ylab harakatlanish qobiliyatiga ega.

Ushbu tarmoqning afzalligi uning yuqori operatsion ishonchliligi. Agar tarmoq tugunlaridan biri muvaffaqiyatsiz bo'lsa, siz boshqa tugunlar orqali yo'l topishingiz mumkin. Boshqacha aytganda, marshrutlash masalasi har bir paket uchun alohida, har bir oraliq tugunda hal qilinadi. Bu biroz vaqt talab etadi va oraliq kompyuterga yuklaydi.

Kanalga ulangan tarmoqlarda, agar tugunlardan biri ishlamasa, kommutatsiya buziladi. Natijada, axborot uzatish to'xtatiladi. Bunday tarmoqlar uchun kommutatsiya bir marta sodir bo'ladi va marshrutlash masalasini hal qilish uchun hech qanday xarajat bo'lmaydi.
Uzatish texnologiyasi bo'yicha kompyuter tarmoqlari quyidagilarga bo'linadi.

•