A’jiniyaz atindag’i no’kis mamleketlik pedogogikaliq instituti

.

A’jiniyaz atindag’I No’kis mamleketlik pedogogikaliq instituti

Texnologik ta’lim bag’dari 3- kurs studenti

Tengelov Inomjonnin’ Xalq o’nermentshiligi pa’ninen

O’z betinshe jumisi

Tema; Ganch oymakorlik o’neri Ganchkarliq ayyemgi o’ner turlerinen biri bolip o’z ko’rinisin dunya memorshilig’I sonday aq Orta Aziya , Iran, Turkiya, Arabistan ham basqa shigis memorshilig’I juzege kelmekte. Asirese Orta Aziyada jaratilg’an asarlar o’zine maslig’I badiyiyligi, kompozitsiyasi, isleniw usili menen pariq qiladi.

Hazirgi kunde ganch O’zbekstannin’ kop qana tariyxiy miyraslarinda , ko’rkemlik, suliwliq, berip turipti. Ganch oymakarliq o’neri asirler dawaminda o’zine has usil menen rawajlanip keldi. Bul o’nerdin’ en’ ayyemgi Orta asirlerdegi ha’m 20 asirdegi rawajlaniwi ko’zden keshirilip uyrenip shiqsaq bul dawirdegi ganch oymashiligi bir birinen ulken pariq qiladi.

.

Ganchkarliqtin gullep jasnag’an dawiri 18- asirdin’ aqiri 19- asirdin’ baslarinda boldi. 19- asirdin’ baslarinda ulli ganch oymakarlarinan biri Abduraxim Hoyatov, Usta Murat , Usta Fuzayl, Usta Nasir, Haji Hafiz, Usta Omanulla, Usta Gofir Usta Ibrahim, Usta Sarvi, Usta Abdufattoh, ha’m basqalar iskerlik korsetti. 20- asir baslarindagi jumislarda oyma reliefi juda nazik usil texnikasi payda boldi. Ren’li Gnchlar , nag’islar, Boyawlar, suwretler qollanila basladi.

Samarqand putkil dunyaga belgili en’ ayyemgi qalalardan biri bolip ol jerde islengen nagislardin’ har biri o’zine mas mektepke iye.Basqa ganchkarliq mektebi nag’islari o’zinin’ du’zilisi tarepinen Tashkent nag’islarina uxsap ketedi. Samarkand ganchkarliq mektebi ulgileri usta Anvar Quliyev,Usta Tursinbay Ismailov, Shamsiddin Gafurov, Kuli Jalilov ha’m basqalar.

Ganch oymakarlig’I tu’rleri; Harqanday binani bezewde aldin ala onin’ du’zilisine mas ganch oymakarlig’I tu’rin tanlaw , qollaw ahmiyetli ulken. Kishi xanag’a mayda tegis oyma ha’m og’an mas ganch oymakarlig’I qollaniladi. Ganch oymakarlig’I iri oyma, shuqir oyma, do’nes oyma, qirma, zamini aynali ,ren’li oyma , sizilma pardoz, panjere siyaqli oyma, shinjir siyaqli ko’lemli oyma tu’rlerinen ibarat. Bunnan tisqari ganch oymashilig’I turleri zaminli ha’m zaminsiz oymalarg’a bo’linedi.

.