|
II BOB. MATNLARNING HUDUDIY TARQALISHI
2.1 Arab tilidagi matnlarning hududiy tarqalishi
Birinchi epigrafik yodgorliklar (asosan tosh ustida) arab tili - bu boshqa qabilalar, cho'ponlarning tuya podalari bilan yurishi haqidagi xabarlar, shuningdek, qabr toshlari va bag'ishlov yozuvlari. Ichida islomgacha bo'lgan davr bunday yozuvlarda Nabatae shriftidan (aramika davriga oid) yoki Janubiy arab (Mabey) harflaridan foydalanilgan. Bu davrda Arabiston yarim orolida faqat og'zaki ravishda uzatiladigan ekspressiv poetik til mavjud edi. Ushbu she'riy til qisman asoslanadi Qur'on. Va shu kunga qadar u bizga undosh undoshlardan iborat matn qanday ko'rinishda bo'lishini, keyinchalik matnning tepasida va ostidagi tovushlar bilan to'ldirilganligini tasvirini keltirdi. Arabcha harf o'zining oxirgi shaklida Nabataean shriftiga asoslanib yaratilgan o'rtalarida 7 asr N. e. Qur'on yozuvlari paytida (arab tilidagi birinchi yozma yodgorlik).
8-12 asrlar davri. tarixida arab tili birlashishi, standartlashuvi, adabiy va yozma janrlar va uslublarning rivojlanishi, klassik she'riyat, badiiy va ilmiy nasrning rivojlanishi bilan ajralib turadi. Yaqin va O'rta Sharqda arab tili adabiyot va fanning xalqaro tiliga aylanib bormoqda. Ularda O'rta asrlarning eng yirik olimlari o'zlarining asarlarini yaratmoqdalar: al-Forobiy (870-950) Tupkistondan, Avitsena (Ibn Sino, 980-1037) dastlab Buxorodan, al-Beruniy (973-c. 1050) Xorazmdan, Averroesdan (Ibn Rushd, 1126-1198), Andalusiyada tug'ilgan.
Rivojlanish va modernizatsiyaning keyingi davri arab tili bo'ldi 18-19 asrlar chegarasiArab Sharqining G'arb bilan iqtisodiy aloqalari kuchaygan paytda. Bosmaxonaning rivojlanishi, matbuotning paydo bo'lishi va shunga mos ravishda jurnalistikaning yangi janrlari, yangi badiiy adabiyot, dramaturgiya va she'riyat paydo bo'lishi taraqqiyotning muhim omiliga aylanmoqda. arab tili va uni ijtimoiy, madaniy va ilmiy hayotning yangi talablariga moslashtirish. 20-asrda yangi ommaviy axborot vositalari va kommunikatsiyalarning rivojlanishi keyingi modernizatsiya qilishga yordam beradi.
Zamonaviy davr G'arbiy Evropa texnik terminologiyasining arab lug'atiga faol kirib borishi bilan tavsiflanadi. Ko'plab mamlakatlarda arab tili akademiyalarining puristik faoliyatiga qaramay, zamonaviy arab yangi xalqaro ilmiy-texnik atamalar kirib bordi, matbuot va ommaviy axborot vositalariga xos bo'lgan standart iboralar va burilish izlari izlari paydo bo'ldi.
Zamonaviy so'zlashuvchi arabcha Lingvistik nuqtai nazardan aslida alohida tillar bo'lgan 5 ta dialekt guruhiga bo'linadi:
Mag'rib tillari guruhi (bular Misrning g'arbiy qismida: g'arbdan sharqqa: Mavritaniya, G'arbiy Sahara, Marokash, Jazoir, Tunis, Liviya. Al-Mag'rib arab tilidan tarjima qilinganida “quyosh botadigan mamlakat” yoki “G'arb” degan ma'nolarni anglatadi). .
Misr-Sudan lahjalari guruhi;
Syro-Mesopotamiya lahjalari guruhi;
Arab lahjalari guruhi;
O'rta Osiyo lahjalari guruhi;
Birinchisi g'arbiy guruhga, qolganlari arab tillari / lahjalarining sharqiy guruhiga tegishli.
Ammo "tushunchalari" og'zaki arabcha"(PARADISE) mavjud emas, lekin" Arab adabiy tili "tushunchasidan foydalaning ( ALA) ALA aloqa va yozish tilidir, radio va televidenie orqali eshittirishlar olib boriladi, gazetalar nashr etiladi, kitoblar chop etiladi (Tunis, Marokash va Jazoirda, frantsuz tilida, shuningdek), bu ziyolilarning tili. Usiz madaniyatli arab jamiyatini tasavvur qilib bo'lmaydi. Ko'pincha turli mamlakatlardan kelgan arablar bir-birlari bilan suhbatda tushunmovchilikka yo'l qo'ymaslik uchun ALA-ga borishadi. ALA grammatikasi formulalarga asoslangan. Ba'zi bir sa'y-harakatlar bilan arab yozuvini o'rganish mumkin, va ALA grammatikasi ko'pgina G'arb tillariga qaraganda sodda va mantiqiydir, ayniqsa Fin-Fin tillari oilasi: Fin, Venger). O'qish asosiy afzallik ekanligini bilishingiz kerak ALA Bu har qanday arab davlatida tushunarli ekanligidadir. Qaysi arab davlatida bo'lmasligingizni har doim tushuntirib bera olasiz. ALA yoki arab tilining har qanday dialektiga ega bo'lgan kishi ona tilida so'zlashuvchilarga katta hurmat bilan qaraydi.
PS. Klassik Umuman olganda, u qadimgi arab tilidan unchalik farq qilmaydi. Semit tillarining ildizlarini taqqoslaganda, ularning barchasi klassik arab tili bilan bir xil ekanligi ayon bo'ladi. Shuning uchun arab tili barcha semit tillari uchun asosiy hisoblanadi. Uzoq vaqt davomida ko'plab semitologlar klassik arab tilini asl semit tili deb hisoblashgan. Vaqt o'tishi bilan, boshqa afro-Osiyo tillari bilan solishtirganda, mumtoz arab tilida ko'pchilik o'ylaganidek original emasligi aniqlandi.
Yozuvning xususiyatlari haqida. Arab alifbosi asosida. Arab tilida ular o'ngdan chapga yozadilar. Bundan tashqari, arab tilida, lotin va kirill grafikasidagi tillardan farqli o'laroq, katta harflar mavjud emas - shuning uchun tegishli ismlar kichik harf bilan, shuningdek jumladagi birinchi so'z bilan yoziladi. Tinish belgilari tepaga, ya'ni chapdan o'ngga yoziladi. ostiga chizish, kursiv yoki hibsga olingan arablar odatda ohanglardan foydalanadilar. Bir so'zni boshqa satrga fraktsiyalash mumkin emas; harfni cho'zish bilan chiziqdagi bo'sh joy yo'q qilinadi. Kursivda yozilmagan so'z aylanma bilan tugaydi. Arab alifbosi Finikiya alifbosidan kelib chiqqan bo'lib, uning barcha harflarini o'z ichiga olgan va ularga o'ziga xos arab tovushlarini aks ettiruvchi harflar qo'shgan. Bular harflar - sa, ha, zal, dad, za, gayn.
Qiziq faktlar. Arab tilidagi so'zlarning ko'p qismi rus tilida mavjud bo'lib, ularda vositachilik tillari mavjud: Lotin, G'arbiy Evropa, Fors, Turk. Ekzotikizm turidan tashqari jin, jihod, vazir, kadmiyba'zi ismlar arab tilida kelib chiqqan yulduzlar va burjlar: Aldebaran, Altair; ilmiy atamalar soni: algebra va alkogol Ispaniya orqali raqam va nol(sif, arab.-nol) Evropa orqali, algoritm matematik al-Xorazmiy ismining lotinlashtirilgan shaklidan, harbiy unvonning nomi admiral golland tilidan va arabchaga qaytish dengiz amiri (amiriI \u003dbahri), va dan dengizhech narsa so'z shaklida qolmadi, lekin bir ovoz paydo bo'ldi d bu so'zni lotin bilan bog'lagan "xalq etimologiyasi" natijasida muxlis (hayratga tushish).
Do'stlaringiz bilan baham: |
