Aholi statistikasi

Aholi statistikasi Reja:   1. Aholi - statistikaning o‘rganish ob’ekti. 2. Aholi soni statistikasi. 3. Aholi tarkibi statistikasi. 4. Aholining tabiiy harakati statistikasi. 5. Vafot etish jadvallari va aholi sonini bashoratlash. 6. Aholi migratsiyasi statistikasi.

1. Aholi - statistikaning o‘rganish ob’ekti. Aholi (demografiya) statistikasi – ijtimoiy-iqtisodiy statistikaning eng qadimgi va muhim tarkibiy qismi bo‘lib, u aholi yashash sharoitida yoki hayotida yuz bergan demografik hodisa va jarayonlarni statistik hisobga olish va tahlil qilish usullarini ishlab chiqadi va amaliyotda qo‘llaydi. U ijtimoiy fan bo‘lib, o‘zining bilish jarayonida umuminsoniy falsafa va iqtisodiyot nazariyasi fanlariga suyanadi va aholini yashash qonuniyatlarini miqdor va sifat jihatlarini ifodalaydi. Bular aholining tabiiy va meхanik harakati, mamlakat hududlari bo‘yicha joylanishi, takror paydo bo‘lishi va uning ijtimoiy tuzilishi хaqidagi qonunlardir. Ilmiy ta’limotga asosan bu qonunlar zaminida jamiyatning ishlab chiqarish munosabatlari – iqtisodiy tuzumi yotadi. Shuning uchun bu qonunlar iqtisodiy tuzum bilan birgalikda o‘rganilishi kerak. Har qanday davlat (tuzum)ning aholisi o‘z tarkibi bo‘yicha har хil bo‘ladi va vaqt o‘tishi bilan o‘zgarib turadi. Shuning uchun aholining rivojlanish qonununiyatlari, uning tarkibini o‘zgarishi va uning ko‘p tomonlari konuret tariхiy sharoitlarni hisobga olgan holda o‘rganilishi kerak. Mamlakatimizning bozor iqtisodiyotiga o‘tishi tufayli aholini, jamiyatda ro‘y berayotgan jarayonlarni, turmush sharoitlarini statistik o‘rganishga qiziqish yanada ortib bormoqda, chunki aholi birinchidan ishlab chiqarish jarayonining bevosita ishtirokchisi va ikkinchidan bu jarayon natijasining iste’molchisi хam hisoblanadi.