Aholi ehtiyojini va chakana tovar ayirboshlashni prognozlash


X – darajada daromad yoki foyda olish



Download 268 Kb.
bet4/11
Sana10.07.2022
Hajmi268 Kb.
#771899
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11
Bog'liq
AHOLI EHTIYOJINI VA CHAKANA TOVAR AYIRBOSHLASHNI PROGNOZLASH

X – darajada daromad yoki foyda olish

Aholining talabini t¢la qondirish





Tovarlarni sotish hajmi (Y darajada)

Bezaralik nuqtasi quyidagicha aniqlanadi.


BN қ
Bu yerda:
Дх – doimiy xarajatlar (muomala xarajatlarining doimiy o`zgarmas qismi)
Yх – o`zgaruvchan xarajatlar (muomala xarajatlarining o`zgaruvchan qismi)
Bezararlik nuqtasini aniqlashni boshqa usullari ham mavjud.
1. Domiy xarajatlarni 100% ga ko`paytirib, daromadlarning darajasiga bo`lish
BN қ
Bu yerda:
Д – daromadlar summasi.

BN қ


Chakana tovar aylanishi prognozlash va rejalashtirishda quyidagi usullardan keng foydalanish mukin.
1. Statistik tajriba usuli (taxmin, omillarni o`rganish va h.k.lar).
2. O`rtacha siljish ko`rsatkichlari orqali ( ) ko`p amilla regression modellar
3. Matematik modellashtirish ekstropolyatsiya usuli
4. Normativ usullar
Statistik tajriba usuli asosan joriy rejalashtirish (yil, kvartal, oy, xafta, kunlik) ishlatilishi mumkin.
O`rtacha siljish ekstropolyatsiyani oddiy varianti bo`lib, bu ham ko`proq joriy rejalashtirishda qo`llaniladi.
Matematik modellashtirish, jumladan ekstropolyatsiya (matematik modellar orqali) chakana tovar aylanishi umumiy hajmini uzoq va o`rta muddatlarga prognozlashda qo`llanish tavsiya qilinadi.
Normativ usullar chakana tovar aylanishi tarkibini prognozlash va rejalashtirishda ko`proq ishlatiladi.
Chakana tovar aylanishi prognozlashni ayrim usullarini ko`rib chiqamiz.
Chakana tovar aylanishi respublika miqiyosida prognozlashda quyidagi matematik modellardan foydalanish mumkin.
Birinchi bosqichda chakana tovar aylanishi oila xo`jaligi to`g`ri keladigan o`rtacha miqdorini aniqash mumkin.
Yх қ а0 Қ а1х1 Қ а2х2 Қ а3х3 Қ а4х4
Bunda:
Yх – o`rtacha oila xo`jaligiga to`g`ri keladigan chakana tovar aylanishi o`sish sur`ati;
х1 – o`rtacha har bir oila xo`jaligiga to`g`ri keladigan pul daromadlarining o`sish sur`ati;
х2 – oila xo`jaligini tovarlar sotib olishga qilgan xarajatlarining o`sish sur`ati;
х3 – savdo maydonini 1000 oila xo`jaligini hisobini o`sish sur`ati;
х4vaqt faktori;
а0, а1, а2, а3, ва а4 – tenglama parametrlari.
Tenglama parametrlarining 5-10 o`tgan yillar ko`rsatkichlari asosida kopyuterlar orqali hisoblash mumkin.
Ikkinchi bosqichda o`rtacha chakana tovar aylanishi oila xo`jaligi uchun prognoz qilingan davrga aniqlanadi.
Uning uchun quyidagi formula ishlatiladi
CHTAохп қ
Uchinchi bosqichda CHTA umumiy hajmi aniqlanadi.
CHTAп қ CHTA о.х.п.∙ О.Хп
Keyingi bosqichda respublikada CHTAп viloyatlar bo`yicha xajmini aniqlash mumkin va tavsiya sifatida ularga yuborilishi mumkin.
Buning uchun viloyatlarni respublika chakana tovar aylanishi hissasi aholi daromadida yoki xarid fondlaridagi hissasi ishlatilishi mumkin.
Masalan: 1. Chakana tovar aylanishi hissasi bo`yicha
CHTA пi қ CHTAp ∙ ;
2. Xarid fondlari hissasi bo`yicha
CHTAпi қ CHTAп

Download 268 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish