Ахборот тизимлари ва технологиялари Кириш

Тест саволлари:
1. Бошқариш тизимлари нима?
А.* Маълумотлардан фойдаланиш учун махсус дастурлар яратиш
Б. Маълумотлардан фойдаланиш дастурлари
C. Маълумотлардан кўчириш дастурлари
Д. Тўғри жавоб йўқ
2. Ўзбeкистон Рeспупликасида кибeрнитика соҳасига асос слоган киши?
А. Б.Болтаeв
Б.* В.қобилов
C. А.Абдуқодиров
Д. Тўғри жавоб йўқ


17-мавзу. Шахснинг таълим, тарбияси ва ривожланишида замонавий ахборот технологиялари ва педагогик дастурий воситалари (2 соат лаборатория иши)
Режа:

1. 
   Таълим тизимида янги ахборот технологиялари ва воситаларидан фойдаланишнинг перспектив йўналишлари
   
2. 
   Мултимедиадан фойдаланиш соҳалари
   
3. 
   Мультимедиа технологиялари
   

Таълим тизимида копьютерлардан фойдаланишнинг қандай аҳамияти бор? Юқори квалификацияли мутахассисларни тайёрлаш мураккаб ва давомли  жараёндир. Мактаб ва ундан кейинги таълим инсон ҳаётининг деярли чорак қисмини эгаллайди. Шу билан бирга замонавий жамиятда билимлар тез эскиради. Мутахассис у ёки бу соҳада фаолият кўрсатиши учун ўз маълумотини тўхтовсиз ривожлантириб, янгилаб бориши керак. Шунинг учун ўрта махсус ва олий таълимнинг ҳозирги вақтдаги асосий вазифаси имкони борича кўпроқ хажмда билим беришдан эмас, ушбу билимларни мустақил эгаллаб ва улардан янги билимлар олиш учун ижодий фойдаланишни ўргатишдан иборат бўлмоғи лозим. Бу долзарб муаммони ҳал этишда ў?қтиш ва тарбия мақсадларига  йўналтирилган янги ахборот технологияларини таълим жараёнига қўллаш эффектив қурол вазифасини ўтайди.Янги ахборот технологиялари  воситалари - бу ахборотларни тўплаш, яратиш, йиғиш, сақлаш, қайта ишлаш ва узатиш амалларини  таъминловчи замонавий ахборот алмашинув воситалари ва тизимлари ҳамда  компютер техникаси базасида ишловчи дастурий-аппаратли восита ва қурилмалардир. Таълим тизимида янги ахборот технологиялари ва воситаларидан фойдаланишнинг перспектив йўналишларини кўриб ўтамиз:
1. Автоматлаштирилган ўргатувчи тизимлар (АЎТ) - Фаол ўқув фаолиятини таъминловчи дастурий-техник ва ўқув-методик воситаларнинг комплекслари. АЎТ конкрет билимларни беришни таъминлабгина қолмасдан, ўқувчилар жавобларини текшириш, ёрдам олиш имконияти, ўқув материалининг қизиқарлилиги учун ҳам жавоб беради. АЎТ мураккаб инсон-машина тизимидан иборат бўлиб, ўзида дидактика, психология, моделлаштириш, машина графикаси ва бошқа бир қатор предметларни бир бутунликда жамлайди. Таълим олувчининг АЎТ билан мулоқотининг асосий воситаси -диалогдир. Ўргатувчи тизим билан ўрганувчи  орасидаги мулоқотни таълим олувчининг ўзи ёки тизим бошқариши мумкин. Биринчи ҳолда ўрганувчи материални ўзлаштириш усулини индивидуал қобилиятларига қараб танлаб,  АЎТ билан ишлаш режимини ўзи ўрнатади. Иккинчи ҳолда материални бериш усули тизим томонидан танланиб, ўқув материалининг кадрлари ва саволлар стсенарий асосида ўрганувчига тақдим этилади. Ўрганувчи томонидан берилган жавоблар тўғрилигининг даражасига ёки унинг саволларига  қараб, тизим стсенарийнинг у ёки бу вариантини юклайди.
2. Ўргатувчи эксперт тизимлар (ЎЕТ) тор предмет соҳасига оид билимларни ўзида сақлаб, ўргатувчи функтсияларни бажаради. ЎЕТ ўрганилувчи предмет соҳасига доир масалани ечиш стратегия ва тактикасини тушунтириш имкониятига эга бўлиб, ўқитиш натижалари бўйича билим, малака ва кўникмалар  даражаси назоратини ва хатоликлар диагностикасини  таъминлайди. 
3. Ўқув берилганлар базалари ва билимлари қандайдир предмет соҳасига йўналтирилади. Ўқув берилганлар базаси берилган ўқув масаласи учун маълумотларни шакллантириш,  бу маълумотлардаги ахборотни танлаш, саралаш, таҳлил қилиш ва қайта ишлаш  имконини беради. Ўқув берилганлар базаларида предмет соҳасига тааллуқли асосий тушунча, масалаларни ечиш тактика ва стратегияси, машқлар, мисол ва масалалар, шунингдек, йўл қўйилиши мумкин бўлган хатоликлар ва уларни тузатиш бўйича маълумотлар, методик усуллар ва ўқитишни ташкил этиш шакллари рўйхатини сақловчи берилганлар базалари сақланади. 
4. Мултимедиа тизимлари ўқитишнинг интенсив метод ва шаклларини  реализатсия қилиш, ўқитишда аудиовизуал ахборотларни қайта ишлашнинг замонавий воситаларидан фойдаланиш унинг мотиватсиясини ошириш, ахбортларни эмотсионал қабул  қилиш даражасини кўтариш, ахборотларни қайта ишлашда мустақил фаолиятнинг турли шаклларини реализатсия қилиш малакасини шакллантириш вазифаларини бажаради. "Мултимедиа" термини  "мулти" - кўп ва "медиа" - муҳит, ташувчи, алоқавоситалари сўзларидан пайдо бўлиб, уни “кўпму?итлилик” деб таржими қилса бўлади.Мултимедиа -  компютер технологияларига тегишли тушунча бўлиб, бир неча фойдаланилувчи муҳитлар бўлмиш : графика, матн, видео, фото, аниматсия, овозли эффектлар ва б. ларнинг мажмуасини билдиради. Мултимедиа-компютер -мултимедиа технологиясин реализатсия қилувчи компютер.