Agrokonsalting

Konsalting firmaning operatsion byudjeti

№	Byudjet turlari	Dollar $	Foiz, %
1.	Mutaxasislar maoshlari	1710000	43.9
2.	Ijtimoiy to‘lovlar va mutaxasislar oylikning foydasi	340000	8.7
3.	Ma’muriy va texnik xodimlar ish haqlari	250000	6.4
4.	Ijtimoiy to‘lovlar va nafaqalar	50000	1.3
5.	Marketing va reklama xarajatlari (ish haqidan tashqari)	160000	4.1
6.	Ijara xaqlari	120000	3.1
7.	Uskunalar, mebel materiallari	110000	2.8
8.	Aloqa (pochta, faks, telefon)	110000	2.8
9.	Soliqlar (daromad solig‘idan tashqari)	70000	1.8
10.	Kutubxona, obunalar va a’zolik to‘lovlari	80000	2.1
11.	Xodimlarni tayyorlash vaqayta tayyorlash	80000	2.1
12.	Boshqa xarajatlar (sayoxat va boshqalar)	180000	4.6
13.	Yuqoridagi xarajatlar (3dan 12gacha)	1210000	31.0
14.	Barcha xarajatlar (1dan 12 gacha)	3260000	83.6
15.	Yalpi foyda (soliq to‘languncha)	638000	16.4
16.	Jami daromad (14+15)	3898000	100.0
17.	Mijozlarga taqdim etilayotgan to‘lov	522000	13.4
18.	Natijaviy hisoblar(16+17)	4420000	113.4

Izoh: Punk 1 (Mutaxassislar maoshi) qo‘yidagilarni o‘z ichiga oladi: direktor (1 x 100,000 dollar SShA = 100,000); bosh maslahatchi (6 x 75,000 dollar SShA = 450,000); operatsion maslahatchi (20 x 55,000 dollar SShA = 1,100,000); operatsion stajyor (2 x 30,000 dollar SShA
= 60,000); jami 1,710,000 dollar SShA.
2-jadval.
Harajatlar va daromadlarning muayyan tuzilishi

Punklar	Foizlar
Mutaxasi xodimlarning ish haqi (ijtimoiy ayblovlar bilan)	35-60
Boshqa xarajatlar	40-60
Yalpi daromad (soliqdan tashqari)	10-25
Umumiy daromad	100
To‘lanadigan xarajatlar	10-30
Jami mijozlardan keladigan to‘lovlar	110-130

Mijozlar uchun taqdim etilgan xarajatlar ko‘pincha o‘z hisobiga o‘tib bo‘lsa ham, ularning biznes daromad qismi sifatida maslahatchi tomonidan qabul qilinmaydi. Shuning uchun, to‘lanadigan xarajatlar operatsion xarjatlar alohida ko‘rsatiladi.
Daomad bu umumiy haq va umumiy xarajatlardan ortgan byudjet davridagi mablag‘ hisoblanadi. Buni shunday ko‘rib chiqsa bo‘ladi:

• 
  konsultativ firma egalari, xamkorlari va firmaning boshqa xodimlariga daromadlar yoki qo‘shimcha xaqlar;
  
• 
  xavf xatarni oldini olish zaxirasi;
  
• 
  aylanma mablag‘larni oshirish;
  
• 
  kapital xarjatlarni moliyalashtirish;
  
• 
  soliqlarni (daromad solig‘ini) to‘lash.
  

2-jadval ma’lumotlaridan ko‘p daromadlar 10-25 foizi o‘rtalariga to‘g‘ri kelganligini ko‘rishimiz mumkin. Bu ko‘rinish daromadlarning o‘sib kamayishiga bog‘liq, mablag‘larni to‘g‘ri boshqara olsa daromadni ham oshirish imkoniyati bo‘ladi.
Operatsion va moliyaviy ko‘rsatkichlarni monitoring qilish konsulting firmaning juda jiddiy bo‘lmagan boshqaruv funksiyalaridandir. Buning maqsadi o‘z haqqi, statistik ishlab chiqarish uchun emas, balki muntazam ma’lumotlarni to‘plash va salbiy yoki ijodiy tendensiyalarni asosiy ma’lumotlarni baholashdir (oshkor, ehtimollik asosiy ma’lumotlarni baholash). Bu bo‘lishi mumkin, xizmat yoki muayyan bozorga xizmatlarni sotishni oshirish muayyan turdagi talabning asosiy smena sifatida uzoq muddatda konsulting firmaga ta’sir qilishi, o‘zgarishi va yo‘nalishlarini belgilashda yordam beradi. Firmaning strategiyasi “adjismens” deyiladi. Shunday qilib, qat’iy yoki aniq ma’lumotlar o‘rniga taxmin va xisob kitoblarga asoslangan bo‘lishi ham mumkin. Ustun yoki standart ishlashi aniqlanadi va faqat ba’zi yozuvlar bilan boxolanadi:solishtirish va tasdiqlash. Taqqoslamasdan turib faoliyatni baxolash mumkin emas. Maslahatlarni taqqoslash va me’yorlar bilan ishlashda keng adabiyotlardan foydalanishi, o‘zligi ishlashi uchun, ularni amalga oshirish uchun ikkilanmasliklari kerak. Solishtirish natijalari atroflicha tahlil qilinib keyin natijalarni ma’lum qilishi kerak bo‘ladi. Bu taqqoslashni faoliyat manitoringi deyiladi, asosiy xujjatlar yillik ish rejasi va operatsion byudjet shuni ichiga kiradi. Joriy va o‘tgan ish faoliyatini taqqoslab ishlash trenddini ko‘rsatish va shu bilan birga ish faktorlarini yaxshilash mumkin.
Shunindek, bu turli xil yo‘llar bilan yaxshilash, maslahatchilar bilan ishlash, solishtirish va eng yaxshisini bo‘lishi uchun munosib o‘zgarishlarni qilish yo‘llari qo‘yidagicha:
-solishtirish rasmiy va norasmiy biznes yo‘lini almashtirish
-maslahatchilar bilishi mumkin bo‘lgan ma’lumotlarni birdan- bir o‘rganish sxemasini tahlil qilish
-bunday sxema maslahatchilar yoki maslahatchilar asotsatsiyasi tomonidan boshqariladi, asosiy ma’lumotlarni jadval xolida va tarmoq standartlari bilan taqqoslash mumkin bo‘lgan o‘ziga xos konsulting firma tomonidan erishilgan birliklari ishlash, shaxsini aniqlash muntazam ravishda konsulting birliklari ishtirokida tarqatiladi deyiladi. Bunday tarmoq standartlari va yaxshi amaliyot beradi. Kimning boshqarish vakolati va ishi yetarli hisoblansa bu konsalting firmaning tajribasini aks ettiradi. Bu yerda yana, bunday standartlar konsulting firmalari va ularning birlashmalari uning a’zolari manfati uchun birlashma tomonidan sanoq boshi deb ishlab chiqarilishi mumkin. Bu faoliyat taqqoslashni bir shaklli sifatida qaralishi standart holatda keltirilishi kerak, nostandart shakllarni aniqlash qo‘yidagicha bo‘ladi bo‘ladi. Bu balki bir kutilmagan o‘zgarishdan, operatsiyaviy ijro etish yaxshi yoki yomon boshqaruvdan bo‘lishi mumkin. Bizness muhitida juda ehtiyotkorlik bilan konsultativ firmalar o‘z ish faoliyatini amalga oshirilishi kerak. Vaziyat va imkoniyatlar firmalarda turli xil bo‘lishi mumkin va shuning uchun sizning maqsadlaringiz bo‘lishi kerak. Bu resurslar sharoitlar va strategiyalarni taqqoslab turib boshqalar shoshilinib esa yuzaki munosabat bildirishi mumkin. Boshqarishning xar qanday standartlari yoki xar qanday nomaqul trendi tezkor tuzatish signallari, bozordagi uzoq muddatli firma tomonidan aniqlangan bo‘lishi kerak. Boshqa firmaning yillik elementlari stavkalari qisqa muddatli monitoring mobaynida qarz alohida, maslahat elementlari ruyxatidan alohida o‘rnatishda yordam berilishi kerak. Konsultativ firmalarning qarzdorlik ro‘yxati da belgilab olishingiz mumkin.