Agrokimyo kirish

4.3. SHO’RTOBLI TUPROQLARNI OHAKLASH

151. 
     Sho’rtobli tuproqlarni melioratsiyalashda (asosan sodali sho’rlangan tuproqlarda) ohak qo’llash keng qo’llanmagan, chunki bu tadbir tuproqlarda sodani hosil qiladi: [TCK]^Na+ + CaCO₃ ↔ [TCK]^Ca+2 + Na₂CO₃ Bundan tashqari, tuproqlarni ohaklash natijasida u ishqorli tuproqlarga aylanib qolishi ham mumkin. Ohak — kuchsiz eruvchi birikma hisoblanadi. Shuning uchun tuproqlarda meliorant sifatida sekin harakatlanadi. Shuning uchun tuproqlarda ohakli meliorant sifatida oz natriylangan sho’rtob va ayniqsa sho’rtoblangan tuproqlarda organik o’g’itlar bilan qo’shib solinsa, tuproqlar eritmasida va havosida CO₂ ning miqdori ortib, CaCO₃ ning eruvchanlik miqdori tezlashadi. Ohaklashning yana bir ijobiy tomoni Rossiyaning janubiy tomonlarida Stavropol, Rostov va boshqa mintaqalarida tarqalgan. Fizik xususiyati yomon qattiqlashgan katta-katta kesakli sizot suvlari yer yuziga yaqin tuproqlarda qo’llash ham yaxshi samara beradi. Sho’rtoblar bir qator o’lla va turlarga ega bo’lib (4.3.1 - jadval), ularni melioratsiyalash tadbirlari quyidagilardan iborat: