|
Zonalar
|
Zahar chiqaruvchi manba oralig`i
|
Zonadan olinadigan o`rtacha na`munalar soni
|
Zonadagi kuzatish nuqtalari soni
|
Har bir namuna bilan kartada ko`rsatiladi
gan maydon
|
|
Muhofaza zonasi
Ishlab chiqa
rish muassa
salari
I
II.
III
IY
fon
|
0,5 -0,75
0,75-1,5
2-8
4-15
8-20
20-30
|
1-2
30
60
80
60
80
|
1
2-3
3-4
4-6
4
2-3
|
1(100-50)
2-3(80-30)
3-4(30)
4-6(30)
4 (30)
2-3(30)
|
|
Og`ir metallarning tuproqdagi miqdorini kimyoviy analiz qilish yo`li bilan aniqlash hali unchalik puxta ishlab chiqilmagan. Su sababli tuproqlarni spectral analiz kabi fizik-kimyoviy usullar bilan tekshirish mumkin.
Sinov savollari
1. Tuproqlar qanday omillar ta`sirida ifloslanadi?
2. Tuproq “to`g`on” vazifasini bajaradi deganda nimani tushunasiz?
3. Sanoatda qanday texnologiyani qo`llash tuproqni kimyoviy moddalar bilan ifloslanishdan saqlaydi?
4. Tuproq va atrof muhitni ifloslanishdan saqlovchi omillarni sanang.
5. Biosidlarning detoksikasiyasi deb nimaga aytiladi?
Test savollari
1.Nima uchun biosidlarni ular ishlatilmagan uchastkalarda ham uchratish mumkin?
A) ular uzoq vaqt parchalanmay tuproq eritmasi orqali sizot suvlari bilan ko`chib yuradi. B) havo orqali ko`chadi. D) o`simlik oziqlari va boshqa qishloq xo`jalik mahsulotlari bilan uzoq yerlarga tarqaladi. E) to`g`ri javob ko`rsatilmagan. F) A,B,D javoblar to`g`ri.
2 . Biosidlarning turg`unligi deb nimaga aytiladi?
A) biosidlarning butunlay parchalanib ketishi. B) biosidlarning zararsizlanishi. D) bosidlarning fizik, kimyoviy va biologic kuchlar ta`sirida parchalanishiga qarshi bardosh bera olishi. E) biosidlarni tuproq kolloid sarrachalari tomonidan emirilishi.F) to`g`ri javob yo`q.
3.Tuproqning qaysi moddalari biosidlarni aktivroq singdiradi?
A) mineral qismi. B) tuproq havosi. D) organik qismi. E) turoq mikroorganizmlari. F) tuproqdagi namlik.
4. Tuproqni og`ir metallar bilan ifloslanishi manbalarini ko`rsating.
A) metal ishlab chiqarish sanoati chiqindilari.
B) sanoat chiqindilari, qishloq xo`jaligida ishlatiladigan kimyiviy moddalar. D) turli yoqilg`ilarni y`onish mahsuloti.E) avtomobil dudlari va chiqindi gazlar. F) barcha javoblar to`g`ri.
5.Atrof muhit uchun xavfli og`ir metallarni ko`rsating.
A) Hg, Pb, Cd, As, Se, F
B) V. Cr, Mn, Co, Ni,
D) Cu, Zn, W, Bi, Fe.
E) V. Cr, Mn, W, Bi
F) Cu, Zn, W, V, Co.
XULOSA
1. Biosferada tuproqning o`rni, unga oid bo`lgan ekologik muammolar haqida qisqacha nazariy ma`lumotlar berildi;
2. Tuproqning fizik, fizik-mexanik hamda kimyoviy xususiyatlariga oid ma`lumotlarni olishni tajribaviy usullari bayon qilindi;
3. Har bir amaliy mashg`ulot oxirida mavzuga oid nazariy sinov savollari hamda test savollari berib borildi;
4. Usbu ish lotin imlosida yozilganligi bilan hozirgi davrda o`quv qo`llanmalariga qo`yilgan talabga mos keladi;
5. Agroekologiya fanini nisbatan yoshligi, o`quv adabiyotlarining kamchiligi sababli, ushbu ish bunday adabiyotlar sonini ko`paytirib, zarur qo`llanmalardan biri bo`lib xizmat qilishi mumkin;
ADABIYOTLAR
1. ”1999-2005 yillarda O`zbekiston Respublikasida atrof-muhitning muhofaza qilishning davlat dasturi to`g`risida”, 1999 yil 20 oktyabrdagi 469-sonli VMQ.
2. Tursunov X.T. “Ekologiya asoslari va tabiatni muhofaza qilish” T. “Saodat” RIA, 1997.
3. Chernikov V.A. i dr. “Agroekologiya”. M. “Kolos”,2000.
4. Gafurova L.A., Raupova N.B ‘Agroekologiya” Ma`ruza matnlari to`plami. T.ToshDAU. 2003.
5. Abdullaev X.A. “Biogeoximiya va tuproq muhofazasi asoslari” T.” O`qituvchi.” 1989.
6. O`zbekiston Respublikasining “Yer kodeksi”. “Davlat yer kodeksi to`g`risidagi qonun” T.”Adolat” 1998.
7. Shodimetov Yu. “Ijtimoiy ekologiyaga kirish” , T. “O`qituvchi”, 1994.
8. Abdullaev M, Maqsudov A “Tuproqshunoslik asoslari va tuproqlar geografiyasi” T.”O`qituvchi” 1988.
9. To`xtayev X. “Ekologiya” T.”O`qituvchi”. 2000
10. Xolliev I. Ikromov A. “Ekologiya”. T. “Mehnat”. 2001.
MUNDARIJA
Kirish…………………………………………………………………..………….2-3
1.1. Tuproqning fizik-kimyoviy xossalari
va strukturasini o`rganish………………………………................................3-6
1.2 Tuproqning bo`kish xossasini o`rganish………………………………….….7-8
1.3 Tuproqning naligini aniqlash………………………………………………….8-10
1.4 Tuproqdagi organic moddalar
miqdorini aniqlash………………………………………………………..…10-13
1.5 Tuproq namunalarida kislorod
miqdorini aniqlash. ……………………………………..……………………13-15
1.6 Tuproqdagi qattiq zarrachalarning
taxminiy nisbatini aniqlash……………………………………..……………15-18
1.7 Tuproq na`munasining pH muhitini aniqlash…………..………………..….18-20
1.8 Tuproqning shorlanish holatini o`rganish……………….……………..…….20-24
1.9 Tuproqni kimyoviy moddalar
bilan ifloslanganligini nazorat qilish…………………….……………....……24-26
Xulosa………………………………………………………………………………27
Adabiyotlar………………………………………………………………..……..…28
Do'stlaringiz bilan baham: | 
