Аграр тармоқ иқтисодий салоҳиятини оширишда институционал ислоҳотлар ва

 
315 
таркиблаштириш кўзда тутилса, иккинчи ёндашувда ўзаро ҳаракатларни 
ижтимоий институтлар сифатида бирлашмаларда ўзаро алоқаларнинг 
чизиқли функционал шакли кластер ичида ўзаро ички алоқаларнинг 
мослашган механизмини шакллантириш ва ишлаб чиқариш жараёнларини 
технологик жараёнларни ривожлантириш, молиявий таъминотини яхшилаш 
каби масалаларда ижобий ўрин тутади.
Шундан келиб чиққан ҳолда бизнинг фикримизча агросаноат кластерида 
тадбиркорлик субектлари ўртасида бизнес жараёнларини ташкил этишда 
турли йўналишлардаги субъект ва бирлашмалар ўртасида кўп даражали, яъни 
бир неча йўналишларни қамраб олган бизнес жараёнларни (алоқаларни) 
шакллантириш асосида ёндашиш яхши натижалар беради.
Яъни уларнинг ташқи муҳит (маҳаллий ҳокимият органлари, молиявий 
институтлар, истемолчила в.ҳ.к.)лар билан ҳамкорлик қилиш имконият-
ларини кенгайтиради. Демак иқтисодиётнинг аграр секторида тадбиркорлик 
фаолиятини ташкил этишнинг мақбул усули уч даражали шаклда, яъни 
кичик тадбиркорлик тузилмалари кооперативлар , таъминот ва сотув 
кооперативлари ва истеъмол кооперативларидан иборат бўлиши мақсадга 
мувофиқ бўлади. Агросаноат кластери негизидаги тадбиркорлик субъект-
ларидан ташкил топган кооперативлар бирлашмалари уни ривожлантир-
ишнинг стратегик йўналишларидан келиб чиққан ҳолда бизнес жараёнларини 
бошқарувининг қуйи тизимини шакллантиради. Шунга мос равишда 
тадбиркорлик субъектлари кооперивлари бирлашмалари ўзларининг муста-
қил равишда бажара олмайдиган функциялари бўйича ваколатларни берган 
вакиллари орқали юқори бошқарув органлари фаолиятида иштироки 
таъминланади. 
 
AGRAR SOHA ISHLAB CHIQARISHINI TASHKIL ETISHDA INSON 
OMILINING O‘RNI 
 
N. Mardiev - 
TDAU dotsenti, i.f.n.
 
 
Bozor iqtisodiyotini rivojlantirishning hozirgi bosqichida innovatsiyalarni joriy 
etish milliy korxonalar raqobatdoshligini oshirish, ularning iqtisodiy mustaqilligini va 
bozorlar mavqeini mustahkamlashning asosiy omillaridan biri hisoblanadi. 
Innovatsiyaviy faoliyat, ishlab chiqarish va inson hayotiy faoliyatining boshqa 
sohalari ehtiyojlarini qondirishning muhim uslublaridan biri hisoblangan holda, u 
foydadaniladigan mahsulotlarning sifat o‘zgarishlari, faoliyat vositalari va uslublarini 
yangilash yo‘li bilan amalga oshiriladi.
Hozirgi paytda boshqaruv tizimida etakchi o‘rinni inson omili egallashi hech 
kimda shubha o‘yg‘otmaydi. Bu shu bilan asoslanadiki, boshqaruvning mazmuni 
taqdim etilgan qonuniy o‘rnatilgan xokimiyat xizmat vazifalari vositasida bir 
insonning ikkinchisiga ta’sir ko‘rsatishidan iborat. YAna ma’lumki, ma’lum 
faoliyat turi bilan shug‘ullanayotgan insonlarning intellektual va emotsional 
jahatlari qo‘shilish va garmonik o‘sishi natijasida istalgan korxona sinergetik 

---