Аграр тармоқ иқтисодий салоҳиятини оширишда институционал ислоҳотлар ва

 
425 
иқтисодиёт тармоқлари ва республика аҳолисини улар билан таъминлашдан 
иборатдир. Ҳозирги коронавирус пандемияси даврида аҳолининг биринчи 
даражали истеъмоли бўлмиш ун махсулотларини ишлаб чиқариш, аҳолини 
арзон нархда ун маҳсулотлари билан таъминлаш муҳим ҳисобланади. 
Донни қайта ишлаш корхоналарида бухгалтерия ҳисобини тўғри ташкил 
этиш орқали, келгуси даврлар учун аниқ қарорлар қабул қилишга, иқтисодий 
ислоҳотларни чуқурлаштиришга, корҳонани молиявий соғломлаштиришга, 
ҳорижий инвестицияларни соҳага жалб қилишга, тадбиркорликни қўллаб-
қувватлаш ривожлантиришга замин яратади. Донни қайта ишлаш 
корхоналарида буҳгалтерия ҳисобини тўғри ташкил этилишида қарз 
мажбуриятлари бўйича харажатларни ташкил этиш хам долзарб 
ҳисобланади. 
 
Қарз мажбуриятлари бўйича харажатлар ҳисобини ташкил этишга доир 
Ўзбекистон Республикаси бухгалтерия ҳисобининг 24-сонли миллий 
стандарти “Қарзлар бўйича харажатлар ҳисоби” “Бухгалтерия ҳисоби 
тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикаси Қонунига мувофиқ ишлаб чиқилган 
бўлиб, меъёрий тартибга солиш тизимининг элементи сифатида ҳисобланиб 
келмоқда. Ўзбекистон Республикаси Президенти қарорида акциядорлик 
жамиятлари, тижорат банклари, суғурта ташкилотлари ва йирик солиқ 
тўловчилар тоифасига кирувчи юридик шахслар 2021 йил 1 январдан бошлаб 
МҲХС (Молиявий ҳисоботнинг халқаро стандартлари) асосида бухгалтерия 
ҳисоби юритилишини ташкил этиш ва 2021 йил якунларидан бошлаб 
молиявий ҳисоботни МҲХС асосида тайёрлаш билан белгилаб қуйилган.[2] 
Шундай экан 2021 йилдан бошлаб донни қайта ишлаш корхоналарида 
қарз мажбуриятлари бўйича харажатлари ҳисобини ташкил этишда 
Молиявий ҳисоботнинг халқаро стандартлари (МҲХС)га асосланган ҳолда 
ташкил этиш лозим. Қуйидаги Молиявий ҳисоботнинг халқаро 
стандартларидан қарз мажбуриятлари бўйича харажатлари ҳисобини ташкил 
этишда фойдаланиш мумкин: 

“Қарзлар бўйича харажатлар” 23-сонли БҲХС (Бухгалтерия 
ҳисобининг ҳалқаро стандарти) 

“Молиявий инструментлар: тақдим этиш” 32-сонли БҲХС 

“Молиявий инструментлар: маълумотларни очиб бериш” 7-сонли 
МҲХС 

“Молиявий инструментлар” 9-сонли МҲХС 

“Ижара” 16-сонли МҲХС 

“Валюта курсларидаги ўзгаришларнинг таъсирлари” 17-сонли БҲХС 

“Резервлар, шартли мажбуриятлар ва шартли активлар” 37-сонли 
БҲХС 
“Қарзлар бўйича харажатлар” 23-сонли Бухгалтерия ҳисобининг ҳалқаро 
стандартда асосий иккита атама мавжуд: 
Қарзлар бўйича сарфлар - бу ташкилот томонидан қарз маблағларини 
олиш билан боғлиқ равишда амалга оширилган фоизлар ва бошқа 

---