|
BOSHLANG’ICH SINFLARDA "K
ЕYS" TЕXNOLOGIYASI ASOSIDA TA'LIM
SAMARADORLIGIGA ERISHISH
RAUPOVA M.M., SUVONOVA S. NavDPI.
Jamiyat hayotining jadal tarzda rivojlanishi, taraqqiyot ehtiyojlari va imkoniyatlarining kengayishi, turli-tuman
axborotlar oqimining tezlashishini hisobga olib, ta’lim jarayonini modernizatsiya qilishni, o`quvchilarni musataqil o`
fikrini erkin bayon eta olishning innovatsion yondashuv asosida dars mazmunini boyitishga xizmat qiladigan shakl,
vosita va usullaridan foydalanish mexanizmini yaratishni o'z zimmasiga olmog'i talab etiladi.
Respublikamiz hukumati tomonidan ta'limni ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyotning ustuvor sohasi deb e'lon
qilinishi, ijtimoiy hayotning barcha sohalarining demokratlashuvi va insonparvarlashuvi hamda "Ta'lim to'g'risida"gi
qonun va «Kadrlar tayyorlash milliy dasturi»ning qabul qilinishi ta'lim tizimining rivojlanishiga asos bo'ldi va ta'lim
tizimida tub islohotlar uchun keng imkoniyatlar yaratdi.
Bugungi kunda erkin va mustaqil fikrlovchi, ijtimoiy-siyosiy hayotda ongli ravishda va faol ishtirok etishga
qodir yosh avlodni shakllantirish - «Kadrlar tayyorlash milliy dasturi»ning asosiy ustuvor yo'nalishidir. Bu esa
mamlakatning ijtimoiy-siyosiy hayotiga demokratik asoslarni joriy etish, fuqarolik jamiyati va huquqiy davlat qurishni
tezlashtirish imkonini beradi. Dastur ta'lim muassasalari mustaqilligini kengaytirish orqali ta'lim boshqaruvini
demokratlashtirishni o'z ichiga oladi.
Ijtimoiy voqelik ta'limni boshqarish muammolarini ko'rib chiqish va hal qilishni mustaqil yo'nalish sifatida
ajratib olish, ta'lim- tarbiya jarayonini boshqarishning asoslangan usul, vositalarini ishlab chiqish va joriy qilish
zaruratini belgilab berdi. Uning o'qitish, tarbiyalash va rivojlantirish o'rtasidagi tashkiliy-boshqaruv, axborot aloqalari;
ijtimoiy jihatdan ahamiyatga molik shaxsni shakllantirishdagi yaxlit jarayonning tarkibiy qismlari sifatidagi ahamiyatini
oshirdi.
Turli tipdagi ta'lim muassasalarida amalgam oshirilayotgan ta'limning o'rni va darajasini aniqlashga
yo'naltirilgan tadqiqotlarda pedagogik prognostikaning imkoniyatlaridan keng foydalanishni taqozo qiladi. Shundagina
ta'lim jarayonining natijalari fan, ishlab chiqarish, madaniyat, iqtisod hamda jamiyat hayotining barcha sohalarini
rivojlantirishga xizmat qila oladi. Pedagogik prognostikaga tayangan holda yaratilgan nazariyalargina uzluksiz ta'lim
jarayonini uning bosqichlari va komponentlarining mazmuni, shakli va vositalarini, ta'lim natijalarining jamiyat
hayotiga ko'rsatadigan ta'sir darajasini oldindan loyihalashtirishga asos bo'la oladi. Demak, shundagina o'quv-tarbiya
jarayonini yangi prinsiplar va yangi mafkuraviy negizda qayta qurish, ta'lim sohasida islohotlarni amalga oshirish
mumkin.
O'qish, o'qitish — inson faoliyatining boshqa sohalari singari ijtimoiy foydali faoliyatdir. Iqtisodiy tizimlar
nima ishlab chiqarayotgani bilangina emas, balki qanday ishlab chiqarayotgani va qanaqa mehnat qurollari yordamida
ishlab chiqarayotganligi bilan biri ikkinchisidan farq qiladi, degan g'oya o'qish-o'qitish faoliyatiga ham taalluqlidir.
Shu o’rinda yosh avlodga ta’lim – tarbiya asoslarini puxta o’rgatish, ularda keng dunyoqarash hamda tafakkur
ko’lamini hosil qilish, ma’naviy axloqiy sifatlarni shakllantirish borasidagi ta’limiy – tarbiyaviy ishlarni samarali
tashkil etishga bog’liqdir. Pedagogik texnologiyalardan foydalanib mavzu harakteriga qarab xilma – xil qiziqarli
muammoli va fikrlashga davat etuvchi keys texnologiyalari asosida tashkil etish, o’quvchilarda mustaqil ijodiy
mushohada yuritish, o’z fikrini aniq, ravon, ixjam holda o’zgalarga yetkaza bilish ko’nikma va malakalarini ya’nada
shakllantirishda yordam beradi.
Keys-stadi ta`lim texnologiyasining Rossiya ta`lim tizimiga kirib kelishi XX asrning 70-80 yillariga to`g`ri
kelsada, amalda ushbu texnologiyaning ta`lim tizimi sharoitida ommalashuvi XXI asrning boshlariga to`g`ri keladi.
Rossiyada ushbu metodni ishlab chiqish va asoslashga G.A.Bryanskiy, Yu.Yu.Ekaterinoslavskiy, O.V.Kozlova,
Yu.D.Krasovskiy, V.Ya. Platov, D.A.Pospelov, O.A.Ovsyannikov, V.S.Rapopport va boshqalar hissa qo`shdilar. Ayni
paytda O`zbekiston ta’lim tizimiga ham keys-stadi ta’lim texnologiyasi muammoli ta’lim texnologiyalari qatorida kirib
kelgan va bugungi kunda eng samarali metodlardan biri hisoblanadi
Keys-stadi metodi – bu ta’limdagi metodik yangilik bo`libgina qolmay, balki uning ta’lim tizimida keng
ishlatilishi zamonaviy ta’lim tizimidagi vaziyatga ham bog`liq. Aytish mumkinki, ushbu texnologiya asosan yangi
bilim, ko`nikmalarni o`zlashtirishga emas, o`quvchilarning umumiy intellektual va kommunikativ salohiyatini
rivojlantirishga qaratilgan.
Yuqoridagilardan kelib chiqib Boshlang’ich sinflarda “Keys” texnologiyasi asosida ta’lim samaradorligiga
erishishda quyidagilarni tavsiya etamiz:
Do'stlaringiz bilan baham: |
