Aerodromlarda sun’iy qoplamalar turlari va vazifalari

_{Aerodromlarda} sun’iy qoplamalar turlari va vazifalari
1.Sun’iy qoplamalarga bo‘lgan talablar.

2.Aerodrom sun’iy qoplamalarining tuzilishi.

3.Qoplamalarni havo kemalari ta’siriga chidamliligi bo‘yicha tasniflanishi.


1.Sun’iy qoplamalarga bo‘lgan talablar.

Gruntli uchish-qo‘nish tasmalar (GUQM) suv toshqini va qattiq yomg‘ir paytlarida, grunti o‘ta namlanib ketishi tufayli HK larining yil bo‘yi uzluksiz ishlashini ta’minlay olmaydi. GUQM sochiluvchan, changsimon gruntda qurilgan bo‘lsa, havo issiq kunlarida changish kuchli bo‘lgani sababli ham HK larining xavfsiz harakatini ta’minlay olmaydi.

YUqorida aytilgan kamchiliklarni bartaraf qilish uchun sun’iy uchish-qo‘nish tasmalari quriladi (SUQM). Bunday qoplamalar ancha ko‘p yuklamaga chidaydi va ob-havo noqulayliklari va buzg‘unchi kuchlaridan qat’iy nazar ishlayveradi.

Sun’iy qoplamalar magistral tutashtiruvchi va rullash yo‘llarida, HK ning turish joylarida, perronlarda quriladi. Zamonaviy sun’iy qoplamalar katta yuk ko‘tarishidan tashqari XK ning xavfsiz ishlashini ta’minlash kerak. Buning uchun qoplama yuzasiga me’yoriy nishablik beriladi, yuzasi esa uzoq vaqt tekis va ravon bo‘lishiga harakat qilinadi.

Tuproq – grunt, gidrogeologik va iqlimiy sharoitlar qulay bo‘lib, uchish polosasi, sun’iy qoplama o‘ta namlanmasa va changimasa, quyi klass aerodromlarda sun’iy qoplama qurmasa ham bo‘ladi.

Aeroportning sun’iy qoplamasi murakkab va qimmatbaho inshoot hisoblanadi. SHuning uchun loyihalash jarayonida uni arzonlashtirish, sifati va xizmat muddatini oshirish ishlariga jiddiy e’tibor qaratiladi; oqilona konstruksiyalar tanlanadi. Sifatli materiallar ishlatiladi, grunt asosi turg‘un holatga keltiriladi. Sun’iy qoplamalarga quyidagi asosiy talablar qo‘yiladi: mustahkamlik, ishonchlilik, uzoq muddat xizmat qilish, yuzasi changimaslik; HK sining g‘ildiraklari qoplama bilan yaxshi ilashishini ta’minlaydigan darajada ravonlik va etarli darajada g‘adir-budirlik; iqlimiy va gidrologik omillarga qarshilik; yer yuzasi suvlarining grunt asosga o‘tishiga yo‘l qo‘ymaydigan suv o‘tkazmaslik xususiyati; reaktiv dvigatellarning chiqindi gazlari oqimiga chidamlilik; yonilg‘i va moylash materiallarining zararli ta’siriga bardoshlilik; qurilishining soddaligi, mexanizatsiya qo‘llanishi va tejamliligi; ta’mirlash va ekspluatatsiyada qoplamaga qarab turish ishlarining oddiyligi; mahalliy qurilish materiallarini ishlatish imkoniyati; katta tezlikli va og‘ir HK paydo bo‘lganda qayta qurish imkoniyatlari.