Adsorbilanish

Adsorbilanish issiqligi.

•  Fizikaviy adsorbilanishda ham, xemosorbsiya ham issiqlik effekti kuzatiladi, ya’ni issiqlik chiqadi. Xemosorbsiyada ajralib chiqadigan issiqlik miqdori kimyoviy reaksiyalarning issiqlik effektiga yaqin keladi. Fizikaviy adsorbilanishda ajralib chiqqan issiqlik kalorimetr yordamida o’lchanadi. 1g adsorbentga gaz yoki bug’ yutilganda chiqqan umumiy issiqlik miqdori adsorbilanishning integral issiqligi deyiladi va ushbu tenglamadan topiladi: bunda: Q-ajralib chiqqan umumiy issiqlik miqdori, m-adsorbent massasi. Adsorbentga ma’lum miqdorda modda yutilgandan keyin yana bir mol yutilganda ajralib chiqqan issiqlik adsorbilanishning differensial issiqligi deyiladi, ya’ni: Adsorbilanish vaqtida issiqlik juda kam miqdorda sust ajralib chiqadi. Shu sababli adsorbilanish issiqligini aniqlashda bir qator eksperimental qiyinchiliklarni yengishga to’g’ri keladi.

Qattiq jism sirtidagi adsorbilanish.

•  Xuddi suyuqlik kabi, qattiq jism ham sirt energiya va demak, sirt taranglikka ega bo’ladi. Qattiq jismlarda bo’ladigan adsorbilanish hodisasini tekshirish natijasida qutblangan adsorbentlar qutblangan moddalarni va ionlarni yaxshi adsorblashi, qutblanmagan adsorbentlar esa qutblanmagan moddalarni yaxshi adsorblashi aniqlangan. Agar qutblanmagan adsorbent sirtida -COOH, -OH, -NH2 va shular kabi qutblangan guruhi bo’lgan organik moddalar eritmalardan adsorbilansa, bu molekulalarning qutblanmagan radikallari adsorbentga yo’nalgan holda molekulaning qutblangan guruhlari qutblangan suyuqlik tomon yo’naladi. Agar yutuluvchi moddada adsorbent tarkibidagi atom yoki atomlar guruhi bo’lsa, u modda yaxshi adsorblanadi. Qutblangan va geterogen adsorbentlarning sirti suvni yaxshi, lekin benzolni (qutblanmagan) yomon adsorblaydi. Bular gidrofil adsorbentlar deyiladi. Aksincha, adsorbent suvni yomon, lekin benzolni yaxshi adsorblagan bo’lsa, u gidrofob (yoki liofob) adsorbent deyiladi. Masalan, ko’mir gidrofob adsorbentlarning tipik vakili, silikagel esa gidrofil adsorbentlarning vakilidir.