Adabiyotshunoslik



Download 0,82 Mb.
Pdf ko'rish
bet32/70
Sana27.06.2022
Hajmi0,82 Mb.
#710441
1   ...   28   29   30   31   32   33   34   35   ...   70
Bog'liq
g.xalliyeva .qiyosiy adabiyotshunoslik. o\'quv qo\'llanma

yevropatsentrizmdan
(
yev-
ropa xalqlari madaniyati, adabiyoti, tarixi va boshqa xususiyat
-
larini boshqa xalqlardan ustun qo‘yish) 
voz kechish, bir xalqni 
boshqasidan ustun qo‘ymaslik, madaniyat va adabiyotning 
yagona modelini yaratish g‘oyasi tashkil qiladi. Shu jihatdan 
multikulturalizm namoyandalari insoniyat sivilizatsiyasini, 
jumladan, jahon adabiyotini ulkan «mozaikaga» o‘xshati
­
shadi. Ularning fikricha, qotib qolgan dogmalar, markazlash-
tirish mantiqi bilan u yoki bu adabiy hodisalarga baho berib 
bo‘lmaydi. Badiiy adabiyotdagi multikulturalizm barcha 
adabiy hodisalarni teng ko‘rib, birini ikkinchidan kamsitma
­
gan holda o‘rganadi.
Rus adabiyotshunosligida multikulturalizmga xos ilk 
na zariy fikrlar XX asr boshida bitilgan ilmiy maqolalarda 
uchraydi. Rus olimi 
S.A.Vengerovning 
ta’kidlashicha(1919), 
haqiqiy adabiyotshunos diqqatini faqat mashhur namoyan
­
dalargagina emas, adabiy jarayonning boshqa vakillariga ham 
qaratmog‘i kerak. Chunki ba’zan aynan ular u yoki bu davr
­
ga xos xususiyatlarni yaqqolroq ifodalashga qodirdirlar (…
я 
считаю совершенно ненаучным изучат литературу толко в 
eе крупных представителях. Бывает даже так, что мелкий 
писател, сплош да рядом ярче характеризует ту или другую 
эпоху, чем писател крупный
)
2
.

Гасанова Н. К определению концепта «мультикультурализм» // https://cyberleninka.ru/
article/v/k-opredeleniyu-kontsepta-multikulturalizm

Академические школы в русском литературоведении. – М.: Наука, 1975. – С.179. 
Ba’zi ilmiy maqolalarda aynan bir masalaga turlicha qa
­
rashni kuzatish mumkin. V.M.Jirmunskiy(1891–1971) va 
N.I.Konrad (1891–1970) bir makon va bir zamonda yashab 
ijod qilgan, qiyosiy adabiyotshunoslik metodologiyasi rivoji
­
ga ulkan hissa qo‘shgan taniqli olimlardir. Ularning «Alisher 
Navoiy va Renessans» masalasiga bag‘ishlangan maqolalari
­
da N.I.Konrad multikulturalizm g‘oyalariga
1
, V.M.Jirmunskiy 
yevropatsentrizm aqidalariga
2
tayanadi.
N.I.Konrad «Layli va Majnun» asaridagi epizodlarni G‘arb 
adabiyotidagi Tristan va Izolda, Usta va Margarita bilan qiyos-
lasa, V.M.Jirmunskiy Navoiy qarashlarini Dante, Leonardo 
da Vinchi, Petrarka qarashlari bilan taqqoslaydi. N.I.Konrad 
Navoiy ijodidagi universallikka e’tibor qaratib, Navoiy bar
­
cha xalqlar shoiri, degan xulosaga keladi. V.M.Jirmunskiy esa 
Navoiy «uyg‘onish davri G‘arb titanlari» bilan hamfikr ekani, 
ularning g‘oyalari shoir asarlarida aks etgani haqidagi fikrni 
ilgari suradi. 
Har ikkala maqolada ham Renessans umumiy maydon si
­
fatida ko‘rsatilgan, ammo V.M.Jirmunskiy g‘arbning madani
­
yat, ma’naviyat, ilm-fan jabhasidagi yutuqlari sharqnikidan 
ustunligini ko‘rsatishga harakat qiladi. N.I.Konrad esa Sharq 
ma’naviyati va madaniyati o‘zining qadim sarchashmalari
­
ga ega bo‘lgani, bu borada G‘arbga ehtiyoj sezmaganini qayd 
qiladi. Olim multikulturalizmdagi xalqlararo tenglikka asos
­
langan konsepsiya asosida hech bir xalq o‘zini boshqasidan 
ustun qo‘yishi kerak emasligi haqidagi g‘oyani qo‘llab quvvat
­
laydi (…
ни у кого нет право считат себя народом особым, 

Конрад Н.И. Средневосточное возрождение и Алишер Навои // Иностранная 
литература. №2. – М., 1966. – С.212 – 220.

Жирмунский В.М. Алишер Навои и проблема Ренессанса в восточных лите ратурах // 
Ученые записки ЛГУ. Сер. филол. наук. 1961. Вып. №59. – С.86 – 97.


52
53
превосходящэм всех других, мания величия у натсии стол 
же ложна, вредна и просто смешна, как и мания величия у 
отделного человека)
1
.
Xullas, milliy, hududiy, jahon adabiyoti, adabiy aloqalar, 
multikulturalizm va boshqalar adabiyotlararo jarayonlarning 
shakllari hisoblanadi.

Download 0,82 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   28   29   30   31   32   33   34   35   ...   70




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish