Adabiyot 7-sinf

JAHON OTIN UVAYSIY (XVIII asrning 80yillari XIX asr o‘rtalari)

1. Uvays so‘zining tasavvufiy ma’nosini toping.

J: Payg‘ambarimizning g‘oyibona nigohiga sazovor bo‘lish ilinjidagi uvayslik yo‘li

2. Uvaysiy qaysi tillarda ijod qilgan? J: 0‘zbek va tojik

3. Uvaysiyning farzandlari ismi?

J: Quyoshxon, Muhammadxon

4. Uvaysiy qaysi shoh davrida xon saroyida xizmatda bolgan? J: Amir Umarxon davrida

5. Uvaysiy qaysi hukmdor davrida moddiy qiyinchiliklar da yashadi? J: Muhammad Alixon davrida

6. Uvaysiy qaysi janrlarda ijod qilgan?

J: G‘azal, muxammas, musaddas, murabba’, chis ton, doston

7. Uvaysiyning hasbi hol tarzida yozilgan asarlari?

J: «Uvaysiyman», «Dog‘ o‘ldi, dog‘ o‘ldi», «Sog‘in dim» g‘azallari

8. Uvaysiyning «Sog‘indim» g‘azali qanday munosabat bilan yozilgan? J: 0‘g‘li Muhammadxonning sarbozlikka yuborilishi munosabati bilan farzandidan judo onaning iztiroblari

9. Oddiygina askar o‘g‘lini «davlati sultonim» deya e’zozlagan shoira kim? J: Uvaysiy

10. Topishmoqning javobini toping. «UI nadurkim, sabz to‘nlik, yoz yog‘ochning boshida, Qish yalang‘och aylagay barcha xaloyiq qoshida. Barcha qushlarning so’ngoki ichi da, Ulna qushdirkim, so‘ngoki toshida» J: Yong‘oq

11. Topishmoqning javobini toping. «lkki mahbubni ko’rdim, birbirisin ko‘rmagan, ikkisining o‘rtasiga, do‘stlar, qii sig‘magan». J: Kun va tun

12. «Vujudim dardga to’ldi, emdi darmonimni sog‘in dim» misrasidan anglashiladigan ma’no qaysi?

J: Dard soglnch, darmon diydor

13. Uvaysiyning kechayu kunduz o‘g‘lining nomini takrorlab, uni o’ylab yurishi qaysi ifodada aks etgan?

J: Uyimning ziynati, ko‘z ravshani

14. Uvaysiyning otasi xalq orasida qanday nom bilan tanilgan? J: Hofiz unvoni bilan tanilgan bolib, ismi Ohunjon, ashula aytar va musiqadan yaxshigina xa bardor bo’lgan

15. Uvaysiyning turmush ortog‘i kim bolgan?

J: Hojixon, erta vafot etgan

16. o’zi hali ko’rmagan, daragini faqat ilohiy kitoblar dan eshitgan Muhammad (a.s.)ga g‘oyibona muhabbat qo‘ygan zot kim? J: Uvays Qaraniy

17. Islom olamida paydo bo‘lgan «uvaysiylik» yo’li qan day yo‘l? J: Payg‘ambarning g‘oyibona nazari nigohi ga sazovor bolish ilinjida yashash

18. Maxmur so‘zining tasavvufiy ma’nosi nima?

J: llohiy ishqdan mast bolgan darvesh

19. Foniy taxallusining tasavvufiy ma’nosini toping.

J: 0‘tkinchi, ya’ni o‘zining bu dunyoda vaqtinchalik mehmon ekanligini anglab, faqat ezgu ishlarni ko‘zlovchi

20. 0‘g‘li Muhammadxon kim tomonidan Qashqarda bo‘layotgan urushga sarbozlikka jo‘natildi?

J: Muhammad Alixon tomonidan

21. Uvaysiyning qaysi g‘azalida oshiq bilan zohid tar ki dunyo qilgan kishi o’rtasida bahs bo‘lib o‘tadi?

J: «Uvaysiyman» g‘azalida

22. Ilohiy ishqda o‘rtanayotgan oshiqning ohu zorlari dan yulduzlarning ham xabardor bolishi, fig‘oni yeru ko’kni larzaga solishi qaysi g‘azalda tasvirlangan?

J: «Uvaysiyman» g‘azalida

23. Uvaysiy qaysi g‘azalida dunyodan ko‘ngil uzishni maqsad qilib olganini ta’kidlaydi?

J: «Uvaysiyman» g(azalida

24. Uvaysiyning qaysi g‘azalida orif, zohid, faqr, xaro bot kabi tasavvufiy atamalar uchraydi?

J: «Uvaysiyman» g(azalida

CHISTON HAQIDA

1. Nomi yashirilgan narsa yoki tushunchani belgi, ishoralarga qarab topiladigan topshiriqlar nima deyiladi?

J: Topishmoq

2. Chiston so‘zining ma’nosi? J: Tojikcha nima u

3. Turkiy adabiyotda ilk chistonlar nechanchi asrda kim tomonidan yaratilgan?

J: XV asrda Aiisher Navoiy tomonidan

4. Topishmoqqa asoslanuvchi janrlar?

J: Chiston va lug(z

5. «Anor» chistoni nimaga ishora qiladi?

J: ijtimoy hayotdagi voqeaga

6. Uvaysiyning qaysi chistonida bu janrga xos xususi yatlar yaqqol namoyon bo’lgan? J: «Anor»

7. «Anor» chistonida tashqi shakliy ko’rinish qaysi?

J: Gumbazsimon, tuynugi yo‘q

8. «Anor» chistonida ichki tuzilish qaysi?

J: Gulgunpo‘sh qizlar hamda parda borligi

9. «Anor» chistonida unga munosabat shakli?

J: Sindirish kerakligi

10. She’riy topishmoqlar qanday turlarga bolinadi?

J: 2 ta: oddiy va majoziy

11. Uvaysiyning qaysi chistoni majoziy chiston?

J: «Anor» chistoni