Adabiyot 2020 indd

«Botir tikuvchi» ertagi haqida
Aytilganidek, aka-uka grimmlar yaratgan ertaklarning aksariyat 
qahramonlari oddiy odamlardir. O‘qib tugatganingiz ertakning ham 
bosh qahramoni gans – kiyim tikuvchi hunarmand. Ko‘pchilik mashhur 
asarlarda bo‘lgani singari, bu ertak ham dastlab oddiy voqeadan 
boshlanadi. Murabbo surtilgan noniga «hujum qilgan» pashshalarning 
birdaniga «yettitasini yer tishlatgan» tikuvchi, bu ishini kamariga sirli 
ko‘rinishda yozib, sayohatga otlanadi.
e’tibor bersangiz, butun asar davomida tikuvchi biror kishiga, biror 
vaziyatda yomonlik tilamaydi. Afsuski, unga duch kelgan ulkan odamlar 
ham, saroy askarlari-yu qirolning o‘zi ham uning beg‘arazligiga, 
samimiyatiga shubha bilan qaraydilar. Yovuzlik qilib bo‘lsa ham undan 
qutulish yo‘lini izlashadi. ularning bu qilmishlari oqibatini esa o‘zingiz 
ko‘rdingiz.
Tikuvchi gansga nimalar yordam bergani, u juda murakkab 
vaziyatlardan nimalar evaziga omon chiqib ketganiga ham diqqat 
qarataylik.
Tikuvchi tekinxo‘r pashshalarga ham, maqtanchoq ulkan odam va 
uning sheriklariga ham, makkor qirolga ham, avvalo, yaxshi muomala 
qiladi. ulkan odamlarning biror narsasiga sherik bo‘lmoqchi emas. 
Qirolga sidqidildan xizmat qilmoqchi. u aytgan topshiriqlarni ham 
http://eduportal.uz

---

86
«bajonidil» bajaradi. Biroq ulkan odamlar, qirol va uning askarlari 
tikuvchiga yomonlikni, hatto o‘limni ravo ko‘rishadi. Natijada esa, 
o‘zlari qazigan chohga o‘zlari tushishadi.
ertakda tilga olingan barcha narsalar o‘z o‘rniga, vazifasiga ega. 
Yodingizda bo‘lsa, tikuvchi safarga chiqar ekan, bir bo‘lak pishloqni 
hamda butalarga o‘ralashib qolgan qushchani qutqarib cho‘ntagiga solib 
oladi. Vaqti kelib har ikki narsa unga qo‘l keladi, mushkulini oson qiladi.
Bu ertakning boshqa ko‘plab ertaklardan farq qiladigan yana bir 
o‘rniga e’tibor bering. Ko‘p ertaklarda kambag‘al yoxud o‘rtahol 
kishilar o‘zlari ko‘rsatgan qahramonliklar evaziga juda katta boyliklarga, 
rohat-farog‘atga, hatto toj-u taxtga ega bo‘lishadi. ular podshohlar va 
qirollarning qizlariga uylanishadi, to‘ylari esa «qirq kecha-yu kunduz» 
davom etadi. Aka-uka grimmlar yaratgan ertak esa mutlaqo boshqacha 
yakunlanadi: «Tikuvchi bo‘lsa oshini oshab, yoshini yashab, kamzul, 
ishton va nimchalarni tikaveribdi. Kamarni u devorga osib qo‘yibdi. 
Keyin esa ulkan odamlarni ham, qaroqchilarni ham, yakkashoxlarni ham 
bir umr ko‘rmabdi».
Xo‘sh, ertakchi aka-ukalar bu bilan nima demoqchilar?
E’tibor bering!
Agar inson bolasi to‘g‘riso‘z, halol, mard, topqir 
va tirishqoq bo‘lsa, unga hech qanday yovuz kuch bas 
kelolmaydi. Hayotini tinch va osuda, boshqalarga yaxshilik 
qilish bilan o‘tkazadi. Odam mehnatiga, mashaqqatlariga 
beriladigan eng katta, tuganmas mukofot, aslida, shular 
emasmi?