Adabiyot 2020 indd

Aka-uka 
GRIMMLAR
Aka-uka (Yakob 1785–1863, Vilgelm 1786–1859) grimmlar Mag-
deburg (germaniya) universitetida o‘qib yurgan chog‘laridayoq o‘rta asr 
olmon tarixi va madaniyati, xalq og‘zaki ijodi hamda til va adabiyoti bilan 
jiddiy shug‘ullanganlar. O‘qish, o‘z ustlarida qattiq ishlash grimmlar 
uchun baxt yo‘li bo‘ldi. ular avval gettingen, keyinchalik esa Berlin 
universitetining professorlari bo‘ldilar. Olmon xalq og‘zaki ijodining 
gullab-yashnashiga, olam kezishiga ulkan hissa qo‘shdilar. 
grimmlar ertaklarning ko‘pchiligini bevosita ertak aytuvchilardan 
tinglab, ba’zilarini esa dehqonlar bilan suhbatlashib yozib olardilar. 
Xalqdan olingan ertaklarning har biri grimmlar tomonidan qayta 
ishlanib, yana xalqqa qaytarildi.
1812–1822-yillarda grimmlar yozgan 
«
Bolalar va oilaviy ertaklar» 
nomli uch jildlik kitob yuzaga keldi. 
Bu kitoblarga ikki yuzdan ortiqroq ertak jamlangan bo‘lib, unda 
mualliflar afsonaviy, maishiy va hayvonlar haqidagi ertaklarni 
umumlashtirganlar. ertaklarda saxiylik, mehnatsevarlik, botirlik kabi 
fazilatlar maqtalib, qo‘rqoqlik, dangasalik va yolg‘onchilik qoralanadi. 
E’tibor bering!
Grimmlar ertaklarining asosiy qahramonlari shoh va 
shahzodalar emas, balki kambag‘al, beva-bechoralarning 
o‘g‘il-qizlari, cho‘pon yoki askarlar bo‘ldi. Ular o‘zlarining 
ibratomuz ishlari bilan ertak tinglovchida chuqur taassurot 
qoldiradi.
http://eduportal.uz

---

79
grimmlarning dunyoga mashhur «Zolushka», «Qor qiz» ertaklarining 
qahramonlari hammadan turtki yeydigan, so‘kish eshitadigan va eng 
qiyin yumushlarni bajaradigan qizlar bo‘lib, ertak davomida o‘zlarining 
halol mehnati, yoqimli so‘z va odoblari bilan baxtiyor bo‘ladilar.
ulardan tashqari, «Botir tikuvchi», «Yosh pahlavon», «Bremen 
musiqachilari» kabi ertaklar o‘zbek bolalarining ham sevimli asarlariga 
aylanib qolgan.
E’tibor bering!
Aka-uka Grimmlarning qaysi asarini olmang, hamma-
sida ham, eng avvalo, yaxshi niyat egasi bo‘lish, mehnatga 
muhabbat, samimiylik targ‘ib etiladi. Ikkinchidan, har 
qanday holda ham, har qanday mushkul ish boshiga 
tushganda ham qahramonlar chora qidiradi, tadbirkorlik, 
ishbilarmonlik yo‘lidan boradi va ofatlardan qutuladi. 
Aka-uka grimmlarning ertaklari hamon olam kezib, ularning 
nomlarini jahonga yoyib yuribdi.