Abuzalova M

b 
undoshi jarangsiz jufti bilan almashtirilib, 
n 
tarzida yalaffuz „tilishi 
deyarli barcha sheva vakillari nutqiga xosdir va bu hol orfoepiya uchun 
me‟yoriy hodisa hisoblanadi. 
Orfoepiya notiqlik san‟ati, nutq madaniyatidagi barcha talaffuz 
xususiyatlarining yig„indisini, radio, televideniyeni adabiy normaga 
solib turuvchi mezon hisoblanadi. Angliya, Buyuk Britaniya, Amerika 

---

253 
kabi o„nlab rivojlangan mamlakatlarda matbuot sohasida, ayniqsa, 
televideniyeda orfoepik me‟yorlarga qat‟iy amal qilish talab etiladi. 
Talaffuz normalaridan chetga chiqish hollari ro„y bergan ko„rsatuvlar (u 
har qanday dolzarb masalalar bilan bog„liq bo„lishidan qat‟iy nazar) 
efirga berilmaydi, mabodo bunday ko„rsatuvlar tasodifan efirga uzatilsa, 
ko„rsatuvni tayyorlagan jurnalistga televideniye muharririga katta 
miqdorda jarima solinadi, ba‟zi holatlarda ular ishdan chetlatilishi ham 
mumkin. 
O„zbekiston televideniyesi, radio va boshqa ommaviy axborot 
vositalari haqida hamma vaqt ham bunday gapni aytib bo„lmaydi. Ba‟zi 
radio eshittirishlarida, televideniye ko„rsatuvlarida shevaga berilib, bu 
holatni “xalqona soddalik”, “dehqontabiatlilik” sifatida izohlab, adabiy 
talaffuz me‟yorlarini qo„pol ravishda buzish madaniyatsizlikning bir 
ko„rinishi ekanligini unutmasligimiz lozim.