Abulqosimov h. P., Muminov n. G

2.3.1-jadval 
Ba’zi rivojlangan mamlakatlarda 1990- yillarning boshlarida 
xufyona iqtisodiyotning miqyosini baholash, YaIMga nisbatan 
foizda
28
 
Rivojlangan 
mamlakatlar 
xufyona iqtisodiyot miqyosi 
Pulga bo‘lgan 
talab bo‘yicha 
baholash 
(S. Djonson) 
Pulga bo‘lgan 
talab bo‘yicha 
baholash 
(F. Shnayder) 
Elektr quvvatini 
sarflash 
bo‘yicha 
baholash 
Italiya 
20,4 
24,0 
22,8 
19,6 
Ispaniya 
16,1 
17,3 
16,1 
23,9 
Portugaliya 
15,6 
- 
- 
16,8 
AQSh 
13,9 
8,2 
6,7 
10,5 
Niderlandiya 
11,8 
12,7 
11,9 
13,5 
Shvetsiya 
10,6 
17,0 
15,8 
10,8 
Germaniya 
10,5 
12,5 
11,8 
15,2 
Fransiya 
10,4 
13,8 
9,0 
12,5 
Yaponiya 
8,5 
- 
- 
13,7 
Buyuk Britaniya 
7,2 
11,2 
9,6 
13,6 
Shveysariya 
6,9 
6,9 
6,7 
10,2 
1980-1990 yillarda yashirin sektorning miqyosi jadal o‘sishi 
Gretsiya, Italiya, Shvetsiya, Norvegiya va Germaniyada kuzatilgan. 
Masalan, Germaniyada yashirin iqtisodiyotning hajmi 1975 yildan 
1997 yilgacha 5 marotaba o‘sdi – 60 mlrd. AQSh dollaridan 300 mlrd. 
AQSh dollarigacha. Germaniyada norasmiy sektor rasmiy YaIMdan 
tezroq yiliga 8 foiz sur’at bilan o‘sib bordi. 
28
Schnaider F., Enste D. Increasing Shadow Economies All Over the World – Fiction 
or Reality?A Survey of the Global Evidence of their Size and of their Impact from 1970 to 
1995. (htpp://www.economics.uni-linz.ac.at/ Members/ Schneider/ Enst Schn98. html) 

---

Sobiq sotsialistik mamlakatlarda turli tadqiqotlar natijalariga 
ko‘ra 1990-yillarning birinchi yarmida Gruziyada (YaIMning 43-
51%), Ozarbayjonda (34-41%) va Rossiyada (27-46%) yashirin 
sektor eng katta ulushga ega bo‘lgan. Sobiq ittifoq mamlakatlariga 
xos xususiyat shu bo‘ldiki, xufyona iqtisodiyotning miqyosi 1990 
yildan 1995 yilgacha o‘rtacha 26 dan 35 foizgacha o‘sdi. Sobiq ittifoq 
makonidagi ko‘pgina kompaniyalar (hatto yirik, davlat kapitali 
qatnashgan kompaniyalar) rasmiy iqtisodiyotdagi qonuniy faoliyat 
bilan bir qatorda yashirin operatsiyalarni ham amalga oshirishadi. 
O‘tish davrida esa bu mamlakatlarda xufyona iqtisodiyot miqyosi 
yanada oshib ketgan (2.3.2-jadval).