Abu rayhon beruniy nomidagi toshkent davlat texnika universiteti a. V. Mavlonov

Ostida  suv  bg’lgan  gumbazli  neft-gaz  uyumi. 
Bunday  ob’ektlarni 
ishlatishning  eng  murakkab  tomoni  shundaki,  quduqlarning  tez  suv 
bosishi  va  gazlashish  xavfi  kg’p.  SHuning  uchun  har  bir  quduq 
g’zligicha  tadqiq  qilinib,  g’sha  quduq  uchun  samarali  bg’lgan  otilish 
oralig’i  tanlanishi  shart,  bunda  albatta  oraliq  neft-suv  va  gaz-neft 
chegaralaridan  ma’lum  masofada  bg’lishi  ta’minlanadi.  SHu  bilan  bir 
qatorda  quduqning  uzoq  muddat  yaxshi  ishlashini  ta’minlovchi 
mahsulot  zahirasi  belgilanadi.  Bunday  ishlar  hisob  kitob  orqali  yoki 
tajriba yg’li bilan belgilanadi. Vaqt g’tishi bilan neft qalinligi kamayib 
boradi  va  aksariyat  qudularda  suv  yoki  gaz  bg’la  boshlaydi  demak, 
quduqlarning  suvsiz  va  gazsiz  ishlash  davri  tutaydi.  Bunday  hollarda 
ishlatiladigan  haydovchi  quduqlarda  mahsuldor  qatlam  tg’laligicha 
otiladi.