Abituriyentler ushın Qaraqalpaq tili páninen qollanba quwat Jarekeev Tildiń jámiyetlik xızmeti

Atlıqtıń betleniwi
Atlıq sózler betlenedi. Betlik jlaǵawları qosılıwı arqalı olar zattıń kim ya ne ekenligin ańlatadı. Atlıq sózler úsh bette birlik hám kóplik sanlarda sáykes betlik jalǵawların qabıl etedi. Tek úshinshi bettiń jalǵawları bolmaydı. Sonlıqtan 3-bette jalǵawsız qollanıladı. Mısalı:

Bet	Birlik san	Kóplik san
I-bet	-man, -men, -ban, -ben, -pan, -pen	-mız, -miz, -bız, -biz, -pız, -piz
II-bet	-sań, -seń	-sız, -siz
III-bet	jalǵawı joq	jalǵawı joq
Mısalı:
Bet	Birlik san	Kóplik san
I-bet	paxtakeshpen, balaman	Paxtakeshlermiz, balalarmız
II-bet	paxtakeshseń, balasań	Paxtakeshlersiz, balalarsız
III-bet	Paxtakesh, bala	Paxtakeshler, balalar

Betlik jalǵawlı atlıq sózler bolımlı mánide de, bolımsız mánide de qollanıladı. Atlıq sózde bolımsız máni emes sóziniń qollanılıwı arqalı bildiriledi. Bunday jaǵdayda betlik jalǵawı emse sózinen keyin jalǵanadı. Mısalı: oqıwshı emespen, oqıwshı emesseń, bala emespen, bala emessiz t.b.
Atlıqtıń tartımlanıwı
Tartım jalǵawı atlıq sóz ańlatatuǵın zatıń kimge ya nege yaǵnıy qaysı betke tiyisli ekenligin bildiredi. Atlıq sózlerdiń tartım jalǵawları menen ózgeriwi atlıqtıń tartımlanıwı dep ataladı.

Birlik san 1-bet: -ım, -im, -m 2-bet: -ıń, -iń, -ń 3-bet: -ı, -i, -sı, -si	Kóplik san -ımız, -imiz, -mız, -miz -ıńız, -ińiz, -ńız, -ńiz -ları, -leri	kitabım (kitap meniki yaǵnıy maǵan tiyisli) kitabıń (kitap seniki yaǵnıy saǵan tiyisli) kitabı (kitap onıki yaǵnıy oǵan tiyisli)
Birlik san 1-bet: mektebim, mekteplerim 2-bet: mektebiń, mektepleriń 3-bet: mektebi,			Kóplik san mektebimiz, mekteplerimiz meketbińiz, mekteplerińiz mektepleri

Tartım jalǵawları atlıq sózlerge qosılıp daramánide de, sheriklik mánide de qollanıladı. Dara mánide atlıq sóz ańlatqan zattıń jeke (bir) adamǵa tiyisli ekenligin bildiredi. Mısalı: dápterim, dápteriń, dápteri. Bunda dápterdiń bir adamǵa (maǵan, saǵan, oǵan) tiyisli ekenligin bildirip tur, al sherikli mánide qollanılǵanda atlıq sóz ańlatqan zattıń birneshe adamǵa tiyisli ekenin, ortaq ekenin bildiredi. Mısalı: atızımız, atızıńız, atızı. Bunda atızdıń birneshe adamǵa (bizlerge, sızlerge, olarǵa) ortaq ekenligin ańlatıp tur.