Abituriyentler ushın Qaraqalpaq tili páninen qollanba quwat Jarekeev Tildiń jámiyetlik xızmeti



Download 0,6 Mb.
bet129/248
Sana21.04.2022
Hajmi0,6 Mb.
#568698
1   ...   125   126   127   128   129   130   131   132   ...   248
Bog'liq
Abituriyentler ush n Qaraqalpaq tili p ninen qollanba quwat Jare

Modal sózlerdiń mánileri
Modal gápler pútin gápten ańlasılǵan pikirge onıń bir aǵzasına qatnasına qaray tómendegi mánilerde qollanıladı:

  1. Gáptegi aytılǵan pikirge isenim bildiriw mánisinde qollanıladı: álbette, durısında, rasında, shınında, sózsiz, shubhasız t.b. modal sózler kiredi.

  2. Boljaw, shamalaw, gúman etiw mánilerin bildiredi: bálkim, múmkin, shaması, qáydem, mágár, sirá.

  3. Maqullaw, biykarlaw, tastıyıqlaw mánilerin bildiredi: awa, joq, yaq, jaqsı, maqul, meyli, ájep boladı.

  4. Sóylewshiniń sezimlik (emociyonallıq) qatnas mánisin ańlatadı: tilekke qarsı, baxtımızǵa, meniń baxtıma, ne qılayıq, ıqtıyarı t.b.

  5. Sóylewshiniń pikirin dáslepki pikir menen baylanıslılıǵın, juwmaǵın, nátiyjesin bildiredi: demek, qısqası, qullası, aqırı, aqırında, olay bolsa, mısalı, máselen, sóytip, nátiyjede, al ǵárez, bolǵanı t.b.

Bulardan basqa da modallıq mánide aytpaqshı, aytqanday, menińshe, kerisinshe, birinshiden, ekinshiden, jaqsısı, qáne, qánekey, minekey t.b. sıyaqlı sózler ańlatıp keledi.
Modal sózlerdiń stillik qollanılıwı
Modal sózler ózindegi pikridiń izbe-izligi, anıq haqıyqatlıqqa qatnası hám taǵı basqa belgilerine qaray sóylewdiń barlıq stillerinde keńnen qollanıla beredi. Biraq solay bolsa da, olardıń ishinde kitabıy stilge tán (itimal, hátteki, bálkim), sóylew stiline tiyisli (meyli, qáydem, aytpaqshı) sózlerdi ajıratıwǵa boladı. Modal sózler kórkem ádebiyatta personajlar tilinde keń qollanıladı.
Qaraqalpaq tilinde modal sózlerdiń bir toparı qospa bayanlawısh quramında kelip, Oǵan modallıq máni beredi. Mısalı: Ol ele bunı bilmeytuǵın shıǵar. Ol ele bunı bilmewi múmkin.
Modal sózlerdiń kópshiligi tariyxıy shıǵısı jaǵınan hártúrli sóz shaqaplarınan payda bolǵan. Házirgi qaraqalpaq tilinde modal sózlerge tiykarınan, atlıq, kelbetlik, sanlıq, almasıq, feyil hám ráwish sózler ótip qollanıla aladı.

  • rasında, shaması, mısalı, haqıyqatında, qısqası t.b. atlıq sózler modallıq mánige iye bolıp, modal sóz bolıp qollanıladı.

  • sózsiz, durıs, shubhasız, ras, tuwrı, yaqshı kelbetlikleri modallıq mánide qollanıladı.

  • birinshiden, ekinshiden, bir esaptan sanlıq sózleri de modallıq mánide qollanıladı.

  • menińshe, sóytip, mine, qáne almasıqları da modal sózlerge ótedi. Almasıqlardan bolǵan modal sózler gáptegi oy-pikirdiń kimge tiyisli ekenin bildiredi.

  • aqırında, qırsıǵına, kerisinshe, sirá degen ráwishler de modal sózler bolıp qollanıladı.

  • demek, aytpaqshı, aytayıq, shıǵar feyilleri de modal sózler xızmetinde jumsaladı.


Download 0,6 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   125   126   127   128   129   130   131   132   ...   248




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish