Abdulla sher axloqshunoslik


Alisher Navoiy. M ukammal asarlar to'plam i. T. 14. Т ., 1988, 36—37-b



Download 10,65 Mb.
Pdf ko'rish
bet55/209
Sana04.06.2022
Hajmi10,65 Mb.
#635217
1   ...   51   52   53   54   55   56   57   58   ...   209
Bog'liq
Axloqshunoslik (Abdulla Sher)

1 Alisher Navoiy. M ukammal asarlar to'plam i. T. 14. Т ., 1988, 36—37-b.
2 O'sha manba, 37-b.
www.ziyouz.com kutubxonasi


edi, yoki kelajakda h am m a narsa ajoyib b o ‘ladi, deb gapiravergan bilan 
hech narsaga erishib b o ‘lmaydi. Inson o ‘z zam onasi im koniyatlaridan 
foydalanib, ham o ‘zini, ham zamonasini go‘zal qilishga intilm og‘i lozim. 
Shu bois «M ahbub ul-qulub»ni yakunlar ekan, uning so‘nggi sahifalarida 
buyuk m utafakkir shunday deydi:
« 0 ‘tgan ro ‘zgor adam dir. K elm agondin so‘z aytqon ahli nadam dir 
va hoi mug‘tanam dir. Bir turk bu m a’nida debdurkim: «Dam bu damdir».
Bayt:
Moziyu mustaqbal ahvolin takaUum ayla kam,
Ne uchunkim, dam bu damdir, dam bu damdir, dam bu dam»1.
Xulosa qilib shuni aytishim iz m um kinki, Navoiy asarlaridagi axloqqa 
doir fikrlar xoh am aliy axloqqa, xoh axloq nazariyasiga taalluqli b o ‘lsin, 
ular ulkan bir davr axloqiy qarashlarining kvintessensiyasi sifatida doim o 
tadqiq va tatbiqqa loyiqdir.
Alisher Navoiyning ustozi, naqshbandiya tariqati piri murshidi buyuk 
tojik shoiri Abdurahmon Jomiy (1414—1492) axloqiy qarashlari ham diqqatga 
sazovor. Uning «Bahoriston» pandnomasi va «Haft avrang» (Yetti taxt) 
turkum idagi dostonlarida o ‘sha davr axloqiy m uam m olari bilan birga 
axloqshunoslikning qadim iy-an’anaviy masalalari ham o ‘rtaga tashlanadi.
Jom iyning «B ahoriston»i Shayx Sa’diyning «Guliston» asari yo‘lida 
yozilgan p an d n o m a b o ‘lib, u n d a axloqiy tu sh un chalar, tam oy illar, 
m e ’yorlar h am da ular orasidagi bog‘liqliklar, qiziqarli hikoyatlarda va 
shu hikoyatlardan chiqarilgan she’riy xulosalarda ifoda topgan. M isol 
tariqasida quyidagi hikoyatni keltirish m um kin.
«Yusuf ibn H usayn Roziy:
— 
H am m a yaxshiliklar bir uyda, uning kaliti tavoze va kam tarinlikdir, 
ham m a yom onliklar boshqa b ir uyda, uning kaliti m anm anlikdir, — 
d e r edi».
U nda kam tarinlik va m anm anlik juftlik axloqiy m e’yori axloq ilmidagi 
keng qam rovli juftlik tu sh u n ch a b o ‘lm ish yaxshilik va yom onlikning 
kaliti sifatida talqin etiladi; odobning doimiy tarzda buzilishi oxir-oqibat 
axloqsizlikka olib kelishi ham nasriy, ham nazm iy shaklda chiroyli 
qilib berilgan:

Download 10,65 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   51   52   53   54   55   56   57   58   ...   209




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish