Abdulla qodiriy nomidagi jizzax davlat pedagogika

ISTIQLOL VA  BADIIY-ESTETIK TAFAKKURDAGI  0 ‘ZGARISHLAR, 

ADABIY MEZONLARNING Y  AN GIL ANISHI

1.1. Bugungi  badiiy -  estetik tafakkur va ijodkor  konsepsiyasining

shakllanishi

Adabiyotimizning  bugungi  va  ertangi  istiqboli  haqida  gap  ketar  ekan, 

■Ddkoming  fuqarolik pozitsiyasi, ijtimoiy burchi, uning jo ‘shqin va haroratli  so‘zi 

sschog‘li  ahamiyatli  ekanini  alohida ta ’kidlash lozim.  «Inson ongida kechayotgan 

prrilishlar jam iyat tafakkuri  evrilishi  timsolida adabiyotga talqin uchun jalb  etilar 

ekan, keng m a’nodagi  inson faoliyati talqin markazida turadi».  (Zulfiya Pardaeva) 

Ya'ni,  insonning o ‘y — xayollari, ruhiy iztiroblari, inson aql—idroki anglagan olam 

. 2

 odam,  ilohiy yaralish sir asrorlari, hayot falsafasi  uning faoliyatidan faoliyatni 

bezaga keltiruvchi  omillardir.  Shunday ekan,  adabiyotga talqin uchun jalb  etilgan 

■oqelik  va  asar  g‘oyasi  hamda  hayot  qonuniyatlari  o ‘rtasida  uzviy  mantiqiy 

fcog‘liqlik  zarur. 

Har  bir  davr  mana  shu  qonuniyatlar  ichida  o‘z  talab  va 

efatiyojiga ko ‘ra badiiy — estetik tafakkumi shakllantiradi.

Vatanimiz  mustaqillikka  erishgandan  so‘ng  ozodlik  epkinlari  mahdudlikda 

qovjiragan  ko'ngillarim izga  ham,  badiiy  tafakkurimiz  va  estetik  qarashlarimizga 

bam  yoqimli  va  jonbaxsh  nafas  olib  kirdi,  qalb  ko‘zlarimiz  nurafshon  tortdi. 

«■0‘zbek 

xalqi  tarixidagi  sifat  jihatidan  tamomila  yangi  tuzum,  yangicha 

Amyoqarash,  yangicha siyosiy-ijtimoiy-iqtisodiy va m a’naviy munosabatlar qaror 

■payotgan, butkul yangicha tafakkumi taqozo etadigan davr va shu davrdagi inson 

■sehmishlari  tajassumi  bo‘lgan  adabiyot»63  yuzaga  kela  boshladi.  Bu  jarayonda 

«sho‘ro mafkurasini targ‘ib etib, proletariat dohiysi talabicha partiyaviy ishning bir 

winti  - parrakchasi  bo‘lmog‘i  nazarda tutilgan badiiy adabiyot va  san’atning davri 

■gab»64,  siyosatning  quroli  bo‘lishdek  vazifadan  xalos  bo‘lib,  umuminsoniy 

qadriyatlar, insoniyatning kamoloti, ko‘ngilning sohir tuyg‘ularini tasvirlashga bel