Abdulla qodiriy nomidagi jizzax davlat pedagogika instituti fizika va texnologik ta

Xivalik qiz. Pavel Benkov. 1931-yil.


U ilk bor "Xivali qiz" suratini yaratdi. Peshin payti, charog‘oy quyosh nuriga g‘arq cho‘milgan Xiva hovlilarining birida o‘smir qiz charx yig‘irib o‘tiribdi.
Uning egnida guldor ko‘ylak , boshida chiroyli dppisi. Ko‘zlarini diqqat bilan boqishi, boshini sal egilganligi, qo‘llarining harakati, uning berilib ishlayotganidan dalolat berib turibdi. Surat bo‘yoqlarining yorqinligi, uni erkin uslubda ishlaganligi tufayli, asardagi milliy koloritni yanada chuqur his etamiz. Uning egnida guldor ko‘ylak, boshida chiroyli do‘ppisi. Ko‘zlarini diqqat bilan boqishi, boshini sal egilganligi, qo‘llarning harakati, uning berilib ishlayotganidan dalolat berib turibdi.
Bu asarni o‘zbek tasviriy san’atida birinchi realistik ijod namunasi deyish mumkin. O‘z paytida u Tretyakov davlat gallereyasining doimiy ekpozitsiyasidan o‘rin olgan edi.


Rassom 30-yillarda katta tematik suratlar ishlash uchun etyudlar, xomaki chizg‘ilar sifatida badiiy materiallar to‘pladi.


Uning "Hujum" nomli pillakashlik fabrikasi, "Registonda 8 mart" polotlonalari shular jumlasidandir. U o‘z ustozlari Dmitriy Nikolayevich Kardovskiy, Ilya Repindan o‘rgangan hayotni chug‘ur aks ettirish, badiiy obrazlar yaratish an’analarini davom ettirib o‘ziga xos ranglar "palitra"sini yaratdi. "Uzum uzish" yoki "Dugonalar" kartinasida ko‘p millatli vatanimizda xalqlar do‘stligi g‘oyasi obrazi ochib berilgan. Janubning sahiy quyoshi, go‘zal farovon turmushi asar kompozisiyasida mohirona hal etilgan.


Shularorasida O‘zbekiston xalq rassomlari Lutfulla Abdullayev, Malik Nabiyev, Abdulxaq Abdullayev, Zinaida Kovaleskaya, O‘zbekistonda xizmat ko‘rsatgan arboblari - rassomlar Yusuf Yelizarov, Rashid Temurov va boshqalarni misol keltirish mumkin.


Uning pedagogik mahoratining siri, yuqori darajali qobiliyati, chuqur bilimida, yoshlarga bo‘lgan mehrida edi. U o‘z o‘quvchilariga kundalik hayotni sevish uni go‘zalligini ko‘ra bilish va bu go‘zallikni o‘z asarlarida aks ettirishni uqtirar edi. Naturani to‘g‘ri anglab chizishni, fikr yurgizishni, xotiradan chizish, tasavvurini kuchaytirishni doim talab qilar edi. Muntazam ravishda naturadan soya-yorug‘ ranglarini o‘zgarishini chizib ko‘rsatar edi.
Benkov yoshlarda san’atga bo‘lgan ijodiy qobiliyatini uyg‘otish kabi muhim qimmatli fazilatlarga ega edi. Samarqandda rassomchilik bilim yurti shakllanishida Benkov o‘z tajriba, bilimini ayamadi .