Abdulla Oripov she’riyatida ijodkor shaxs va davr ruhining aks etishi

KIRISH

• KIRISH
• Mavzuning dolzarbligi va o‘rganish zarurati. Qadimiy o‘zbek xalqimizning shonli o‘tmishi kabi uning tili va adabiyoti ham boy va yuksakligi bilan dunyo tamaddunida alohida ajralib turadi. Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev faxr bilan ta’kidlaganlaridek, “Bizning havas qilsa arziydigan buyuk tariximiz bor. Havas qilsa arziydigan ulug‘ ajdodlarimiz bor. Havas qilsa arziydigan beqiyos boyliklarimiz bor...” Ana shunday bebaho milliy qadriyatlarimiz, adabiyot va san’atimizni chuqur o‘rganish va ulardagi ibratli jihatlarni yoshlarimizni tarbiyalashga yo‘naltirish muhim va dolzarb vazifalardan biri hisoblanadi. Bugungi murakkab zamonda odamlar qalbiga yo‘l topish, ularni ezgu maqsadlarga ilhomlantirishda adabiyotning ta’sirchan kuchidan foydalanish hayotiy ehtiyoj va zaruratga aylandi. Xususan, ulug‘ shoir va yozuvchilarimiz hayoti va ijodi biz uchun ko‘p jihatdan o‘rnak, ular bunyodkor yoshlarimizni vatanparvarlik, millatparvarlik va insonparvarlik ruhida tarbiyalashda juda katta badiiy-estetik ahamiyat kasb etadi.

Afsuski, mustabid sho‘ro davrida boy tariximiz va adabiyotimiz xolisona o‘rganilmasdan, aksincha bunday harakatlar “o‘tmishni ideallashtirish”, “millatchilik” degan tamg‘alar bilan qoralanib, taqiq lab kelingan. Adabiy merosga nisbatan nigilizm oqibatlari Yassaviy, Navoiy, Bobur, S.Olloyor, shoh va shoir Feruzga yoxud jadid adiblar-u shaxsi hamda ijodiga bo‘lgan johilona munosabat va taqiqlarda yaqqol ko‘rinadi. O‘tmishda yashab ijod etgan ulug‘ ijodkorlarimizga bo‘lgan tahqiromiz munosabatlarni quyidagi achinarli bir holatdan ham tasavvur qilish mumkin: XX asrning 30-yillarida adabiyot tarixini, o‘tmishdagi yirik shoirlar faoliyatini ilmiy asosda to‘liq yoritgan biron salmoqli tadqiqot bo‘lmagan. Bunday nohaqlik buyuk shoir va mutafakkir Boburning ijtimoiy-siyosiy faoliyati va ijodiga nisbatan ham bo‘lgan. 80-yillar kompartiyaning tazyiq-taqiqi va keskin qarshiligi tufayli yirik adibimiz Pirimqul Qodirovning boburiylar sulolasiga bag‘ishlangan “Avlodlar dovoni” romani nashrdan olib tashlangan.

• Afsuski, mustabid sho‘ro davrida boy tariximiz va adabiyotimiz xolisona o‘rganilmasdan, aksincha bunday harakatlar “o‘tmishni ideallashtirish”, “millatchilik” degan tamg‘alar bilan qoralanib, taqiq lab kelingan. Adabiy merosga nisbatan nigilizm oqibatlari Yassaviy, Navoiy, Bobur, S.Olloyor, shoh va shoir Feruzga yoxud jadid adiblar-u shaxsi hamda ijodiga bo‘lgan johilona munosabat va taqiqlarda yaqqol ko‘rinadi. O‘tmishda yashab ijod etgan ulug‘ ijodkorlarimizga bo‘lgan tahqiromiz munosabatlarni quyidagi achinarli bir holatdan ham tasavvur qilish mumkin: XX asrning 30-yillarida adabiyot tarixini, o‘tmishdagi yirik shoirlar faoliyatini ilmiy asosda to‘liq yoritgan biron salmoqli tadqiqot bo‘lmagan. Bunday nohaqlik buyuk shoir va mutafakkir Boburning ijtimoiy-siyosiy faoliyati va ijodiga nisbatan ham bo‘lgan. 80-yillar kompartiyaning tazyiq-taqiqi va keskin qarshiligi tufayli yirik adibimiz Pirimqul Qodirovning boburiylar sulolasiga bag‘ishlangan “Avlodlar dovoni” romani nashrdan olib tashlangan.