Abduhamid nurmonov

AN'ANAVIY  VA  ST R U K T U R   T IL S IIU N O S L IK  
M U N O SA B A T L A R I  M A SA L A SI
Tilshunoslik  tarixida  sistemaviy-struktur  tilshunoslikka  qadar 
b o ig a n   davr  ko 'p in ch a  an'anaviy  tilshunoslik  deb  yuritiladi.1 
A n'anaviy  tilshunoslikning  muhim jihati  o'rganilayotgan  obyektni 
sezgi  a'zo lari  bergan  m a iu m o tg a   asoslangan  holda  tavsiflab 
o'rganishdir.
Ayrim  olimlar  «an’anaviy  tilshunoslik»ni  «zamonaviy  tilshu- 
noslik»ning  ziddi  sifatida  tushunadilar.  Jum ladan,  xuddi  shunday 
fikr  bundan  rosa  20  yil  aw al  R.A.  Budagov  tom onidan  bayon 
etilgan  edi.  U  «an’anaviy tiIshunoslik» va «zamonaviy tilshunoslik» 
atam alari  g o ‘yo  «eski,  qoloq  tilshunoslik»  va  «yangi,  ilg‘or 
tilshunoslik»  ma'nolarida qo‘llanilishi marksistik taMimotga mutlaqo 
yot  ekanligini  ta'kidlagan  edi2.
Aslida  «an’anaviy  tilshunoslik»  «hozirgi  tilshunoslik»  yoki 
«zamonaviy  tilshunoslik»ka  zidlanm aydi.  Bu  o ‘rinda  «an’anaviy 
tilshunoslik»  sof xronologik  m a'n o n i,  y a’ni  «hozirgacha  b o ‘lgan 
tilsh u n o slik »   m a 'n o sin ig in a   b ild irm ay d i,  balki  gnoseologik 
m a 'n o d a   bilishning  ikki  bosqichiga  asoslanuvchi  va  ontologik 
nuqtayi  nazardan  til  tabiati  va  m ohiyatiga  ikki  xil  yondashuvchi 
fan  sifatida baholanadi  va  sistemaviy tilshunoslik  deb  yuritiluvchi 
tilshunoslikka  qaram a-qarshi  q o ‘yiladi.  U lar  til  ontologiyasiga 
yondashuv  nuqtayi  nazaridan  ham ,  uni  tekshirish  metodologiyasi 
va  metodi  nuqtayi  nazarldan  ham   bir-b irid an   farq  qiladigan 
tils h u n o s lik n in g   te n g   h u q u q li  ikki  y o ‘n a lis h i  s a n a la d i.
1  Eapxydapoe  JI.C. 
H
ctokm
,  iipnnum ibi 
m
 
mctoziojioiwi
  nopojKaaioLiieii 
rpaMMaiMKM. 
— 
ripo6aeMbi  nopo>KaaiomcM  rpaMMaiMKM.  — 
M.,  1976, c.  5.
2  Eydaeoe  P.A. 
Cxo/icTBa