Abdufattox abdugapparov

2.
 
O‘quvchining musiqa san’atiga va tavsiya qilingan cholg‘uga bo‘lgan 
munosabatini tarbiyalash 
 
Milliy  cholg‘ularda  o‘qish  istagini  bildirgan  nomzodning  to‘g‘ri 
tanlanganligiga  muallimning  ishonchi  hosil  bo‘lishi  uchun  bolaning  jismoniy 
rivojlanishini va cholg‘u asbobiga to‘g‘ri tavsiya qilinganligini takroran tekshirib u 
bilan  suhbatlar  o‘tkazishi  maqsadga  muvofiqdir.  O‘qituvchi  shogirdining  mazkur 
cholg‘uni tanlagani  va  unda o‘qib ketishiga ko‘zi yetgandan keyingina o‘quvchini 
cholg‘uning  tuzilishi,  sozlanishi  va  bo‘laklari  bilan  tanishtiradi  va  unga  cholg‘u 
asbobi anjomlari (Nohun, mezrob, changcho‘p, kamon va hk.) tanlashga kirishadi. 
Birinchi  mashg‘ulotlarni  cholg‘u  asbobining  imkoniyatlarini  namoyish  qiladigan 
milliy  yorqin  kuylarni  chalib  berish  orqali  o‘quvchini  qiziqtirish  hamda  mazkur 
cholg‘u  haqida  qiziqarli  hikoya  qilib  berish  bilan  boshlaydi.  Agarda  o‘quvchi 
avvalida ana shu cholg‘uda o‘qigan va ma’lum malakalarni egallagan bo‘lsa bunda 
ish yanada oson kechadi. 
O‘qituvchining  bosh  vazifasi  shogirdida  mutaxassislik  darsiga  va  tanlagan 
cholg‘u asbobiga nisbatan muhabbat uyg‘otishdir. U o‘quvchini qiziqtirish va ta’sir 
qilish orqali undagi ruhiy jarayonni (qabul qilish, diqqat, xotira qobiliyati, fikrlash 
va  h.k.)  faollashtiradi.  Bunda  muallimning  mutaxassislik  sinfida  o‘zi  ijro  qilib 
ko‘rsatishi,  konsertlarda  chiqishi,  ochiq  dars  o‘tishi,  sinf  konsertlari  berishi,  nota 
adabiyotlarining  rang-baranglaridan  tanlab  o‘rgatishi,  “muammoli  dars”  o‘tishi 
kabi omillarning ahamiyati juda katta. 
Darsda  yuqori  kurs  talabalari  ijrosini  quyi  kursdagilar  kirib  tinglashlari  va 
buning  teskarisini  qo‘llanilishi  ham  katta  samara  beradi.  Talabada  o‘qituvchilik 
malakalari  va  ko‘nikmalari  shakllana  boradi  hamda  u  pedagogik  amaliyotning 
birinchi  pog‘onalarini  his  qilish  imkoniyatiga  ega  bo‘ladi.  Ayniqsa  mashhur 
ijrochilar  chalgan  magnit  va  mexanik  yozuvlar,  disklarni  eshitish  hamda  ko‘rish, 

---

 
70 
ularning  konsertlariga  borib  jonli  ijrolaridan  bahramand  bo‘lish,  uchrashuvlarda 
o‘zlari bilan muloqotda bo‘lish o‘quvchi uchun katta ahamiyat kasb etadi. 
O‘qituvchi  talabaga  ijro  dasturi  tanlashda  har  bir  shogirdining  shaxsiy 
xususiyatlarini, uning xohishi, qiziqishi va imkoniyatlarini hisobga olgan holda ish 
yuritishi  lozim.  Ayniqsa  milliy  xususiyatlardan  kelib  chiqqan  holda  qadimgi 
ustozona  ta’lim  berish  yo‘llari  va  ilg‘or  metodologiyalarga  asoslangan  turli 
uslublardan foydalanish ishning muvaffaqiyatini ta’minlaydi.