Abbatisa – ayollar katolik monastirlarining boshqaruvchilari. Abbatlik

Federat (lot. ittifoq, shartnoma) – 1) Rim Respublikasi davrida Rim bilan ittifoq aloqalarini oʻrnatgan jamoalar, odatda ular “ittifoqchilar” deb atalgan; 2) Soʻnggi Rim imperiyasi davrida rimliklarga harbiy xizmatga oʻtgan va Rim chegaralarini qoʻriqlash vazifasini bajaruvchi varvar qabilalari. Xizmati uchun chegara hududlarga joylashtirilgan. Imperatorlar varvar qoʻshinlarini yengishga qurbi yetmasligi oqibatida bu institut shakllangan, ya’ni varvar qabilalari F. sifatida chegara hududlarga oʻrnashishga ruhsat olganlar va buning evaziga Rim imperiyasi chegaralarini qoʻriqlash majburiyatini olgan. F. shartnomasi davlat yoki xalq bilan emas, shaxsan hukmdor tomonidan imzolangan. Shuning uchun ham hukmdorning vafoti bilan F. shartnomasi ham oʻz shartini yoʻqotgan. Tarixiy manbalarda “F.” va “ittifoqchi” tushunchalari oʻrtasidagi aniq tafovutni topish qiyin. F. termini Rimda V asrdan muomalada boʻlgan, lekin varvarlar bilan oʻzaro munosabatlar IV asrda ham boʻlgan. Varvarlar garchi Rimga harbiy xizmat oʻtagan boʻlsalarda, ammo ular Rim fuqarolari hisoblanmagan.
Feloniya (ingl.) – ingliz feodal huquqida vassalaning nojoʻya harakatlari uchun feodning musodara qilinishi.
Fem (yunon.) – Vizantiya imperiyasida ma’muriy va harbiy okrug. Gʻarbiy Rim imperiyasi qulagandan keyin tashkil qilina boshlagan. F. orqali fuqarolik va harbiy masalalar bajarilgan. F. birinchi marta VII asrda Kichik Osiyoda paydo boʻlgan. Ularning imperiyada ommalashuvi uchun ikki asr kerak boʻlgan. F. dastlab imperiya hududiga joylashgan slavyanlar, armanlar, suriyaliklar va boshqa qabilalar yashaydigan joylarda tashkil qilingan. F.ni komandir – strateglar boshqargan. VII-VIII arslarda F.ning qoʻshinlari imperiyaning asosiy harbiy qudratini tashkil qilgan. Natijada strateglar imperatorlarning asosiy raqibiga aylanib qolishgan. VIII asrdan boshlab imperatorlar F.ning huquqlarini cheklashga kirishgan. Ular qoʻlida sud va soliqlarni yigʻish huquqlarini qoldirishgan boʻlsada, ammo strateg unvoni va lavozimini farzandlariga qoldirishi taqiqlangan. XI asrdan boshlab F. tizimi inqirozga uchray boshlagan. Ular endi faqatgina kichik ma’muriy birlik boʻlib, ularning oʻrniga dukatlar va katepanat kabi harbiy okruglar tashkil qilina boshlangan. XIII asrdan esa F. amalda butunlay yoʻqolib ketgan.