A zeki veliDÎ togan bugünkü TÜRKİLİ (TÜRKİstan) ve yakın

Türkistanda maarif sahasındaki faaliyet son za* Maarif inanlarda epeyce ilerlemektedir. Bilhassa, orta tah­
sil ilerliyor. 1927 ders yılında Özbekistandaki orta ihtisas mektepleri ve talebelerinin durumu şöyledir: Muallim mektep­leri ve «teknikum»lar 1Ö olup, 2264 talebesi vardır, bu talebeden 2035 i islâmdır;- «ziraat teknikum»lan 7 olup, 835 talebeden 5 19 u İslâm; «sanat teknikumları» 5 olup, 11 1 1 talebeden 268 kadarı İslâm; «fabrika mektepleri» II olup, 834 talebeden 481 kadarı İslâm; gü?el sanatlar ve musiki mektepleri talebesi 25 1 olup 1 70 kadarı İslâmcbr. Ceman 6.429 talebeden 4.078 kadarı İslâm (yani: Özbek, Kazanlı, Kırgız-Kazak, ve Tacik) olup kalanları Rus ve Yahudidir. Bunların için­de tahsilde bulunan kız talebeler de simdi epeyce, bir yekûn teşkil et­mektedir (ceman 785 kız talebe olup, bunlardan 550 khdarı muallim

_s»zl»^k,a
in.
27
td.^a

acıları yetiştirmek (İm

gazetesi_}

28

■:ubat 1925,

, . . 31 1
mekteplerinde v_e j ₄₂ ,
_Iord.„ ^
_k*h»“":^m;^k,r"^d' ⁱ⁴ö£
kıstanda âli mekv ı * ^^Urı^Ucîan d ^nyac^^a -_>y ve
Uni„ T„,r„^a" ">“>» w M» füniv-f.»;;,»


iiuııucit] dil mekl,»,o'^S,İİ:i“^,il 144 i^l , ^ r, ^U"" , I 3V
Baku üniversitesind ^e!^de ^hsil_deS* ^ İAosk⁰*^ad*'do
lunmustur. Dâviil ^{C 2} * * ’ Al_m ^Unan talebeden _ta]eb^e , {ize-
üniversitelerinde ^
ler için ay„ _bir^^ekteP!e_rc!ç . , . ^“k dersler ^^S,_eptte O*»
sürülmektedir. ^niVemit_e te_sisi ^ ^rUsçad'>-- ^{Bir de}' ._ç2&) ^,staI *
İlk tahsil _İKr- ^kirleri de bu yıl O⁹ ■ '
2958 iikmekteö , J^yacı t_e,ni_nd , Ö«^bek’ -_stir
850.000 kadar '^bu‘^unup- Unla A ^ ^UZaktlr' ¹⁹²⁶ ^ ta^^i! ^n-
da memnuni_yeti^{ÇOCUk r|}a _n,_e ,«man .173.746 Çoc^_Aaafi( ^^sU


vücuda getirilen fe* ^hdkûm_et ‘‘‘«“«elerden bir girmek ₇ yılında SerrerL- , ³ müddet- i ^tssese]enne menin¹ * , _rdan ,
'20. “'•'»> zikirdO- ^e“ U^"f
, , ^Rraf V« ist«._. ^lk. ukhara ve W. .A* ***** >°⁶'


İ20. c!akti!o^_f ^Ta?Urt P_um' * ,,,;•
usulü defteridi r o^{0 Ve} Ayvada ***''
lama memurlar' ®^Wch^k«0 _x ^K^^mn^ 72, kooperatı ^7s-^Kh— '


if k^ursIar’_at ve *»'. l2⁰_r^Z,ra_kur_Snn^
‘^dhyC _uSnl^^ef’


75, Khıyva .. . ... ^SUl'd_a  ı “ ^StalIstl'k kurslarında kur*¹”
ter ve istati^L. v_<; / kursunda |4I. ^ „_Sulü^
Bundan maad-, .^UrsI^riıicîar 6o' ^{kurslannda 60, BU}, _be buIn^nUy^ açılan «si_ya ^ko*üni_{st p}‘°- ^k‘ «man 805 İslâm _her
kurslar yetiştirmek rbü *>⁰¹*
1925 yılıı da T ?^da ^25?^ ^da Türk atlebeler


_soi* -ordu)- ,Iebe

1925. 
      yılında Tati " '^5 te 4 . . , okum/ t .
      

yordu. 25 Ö J î^?kent Posta _v ⁴' °^{İUP> 462 W} ^ vk t°^leh* ^k
KazakÎ ^{k 6} Tara„_c kurslarında 60 tu* _;

1925. 
      da RusyI^Sl-İ^larda tahsil _rflv^^a2ak- ³ Kırgn. flj> ^ j^,n #*?*
      

lunmustur (_Va ¹ Mektep _v Ü⁸.^{etl pek} yüksektir. B^u” _tahsil4^e 1-m v_e terb ^{1 8}*^b^Urd_e .“"^^erinde 285 talebe t a-
—’
2G_::t\ (794 talebe), sanat
; ^} ^ CoU

(1690 talebe), ziraat mektepleri 5 (764 talebe), orman mektebi bir
(136 talebe), baytar mektebi bir (240 talebe), orta tıbbiye mektebi bir (120 talebe),, fabrika mektepleri 6 (3025 talebe) olup, bunlarda
ceman 704.7 talebe vardır.
Muallimlerin % 10 kadarı kazak, kalanları rustur. Derslerin yüzde doksanı rusça talim ediliyor. Kazakıstanda şimdilik âli mektep yoksa da ^2(U)> yakında bir Kazakistan Üniversitesi açmak teşebbüsleri vardır; ve bir iki yıl zarfında açılacaktır. Kazaklarda tahsile rağbet, öteki Türk- lerin hepsinden fazladır. Hattâ tahsil niyetiyle gelerek yer bulamıyan (300 kadar talebe Kızılordada maarif nezaretine hücum ettiğinden po­lis kuvvetiyle dağıtıldılar. Kazakistanda iptidaî mektep durumu, özbe- kistana göre daha kötü bir vaziyettedir. î 226 da Kazakistanda Kazak­ların ancak »010, sayısı az olan Rusların se 1913 iptidaî mektebi bil­inmiyordu. Sovyet memleketinde, orta mektepler gibi iptid'aî mektepler de, ancak hükümet mektebi olabileceğinden, hususî iptidaî mektepler bulundurulamaz. Aynı suretle 1926 yılında Kazakistanda çocuk evlen ile çocuk bahçeleri Ruslarda 406 olduğu halde, Kazaklarda 58 idi ²⁰⁵). Hususî kursalrdan Kazakistanda «siyasî sevad» mektepleri 63, hükü­met memuriyetlerine hazırlama kursları 6 (426 talebe), kâtipler kursu 1 (120 talebe), marangozluk ve demircilik kursu 6 (175 talebe). Ma­
arif sahasındaki bütün bıı ciddî faaliyetlerle beraber, ahalinin okuma\ve yazmasındaki değişme pek azdır. Rusyada halkın % 39 u okuma ve yazma bildiği halde, Ozbekistanda ancak yüzde 8 dir.