A. Z. Umarov Avtomobillar texnik ekspluatasiyasi

198

---

jjtmly ?>«*}* 
v
Zn, Qr
i>j»ka 
U , Na
b
M* 
buvi-лк 
U , So. Ce. N«, Mg, 
K. Mo, Cd, Hg
otxjit
 mJv.t nm?qli«i
Nd
liaaan sltimsl 
N*
tfettffet 
fisfc email 
Ce, Mg. f  
ttsl* fo <|jtmrtsl 
Ca.P
f*.
i туя
N»> Mg. К
Hfpoflz 
Zn, 9r, Mo, C r  
ktfwuynqttsJ
N*
V |»U' 
8a 
licfc
f.2nv 8f
yuiak
С з , К
soch 
Af, A s, V
ко и 
tftl & U
тохкнШм* 
U ,M g , К 
ншчки)
u
,
m
9,
k
stiynik ro qituasi 
N
3
', Ce, Mq, К, P
32- rasm. Odam organizmida kimyoviy elementlaming tarqalishi.
Organizmda mikroelementlar bog‘langan holda ham erkin ion 
xolida ham uchraydi. Kremniy, alyuminiy, mis va titan bosh miya 
toqimalarida oqsil komplekslari tarkibida, marganes esa ion shaklida 
bo'lishi aniqlangan.
Vodorod va kislorod makroelementlardir. 
Ular odam 
organizmida o‘rtacha 65% ni tashkil qiladigan suv tarkibiga kiradi. 
Suv kishi tanasida turlicha taqsimlangan. Oshkozon shirasida, 
so‘lakda, qon plazmasida, limfada suvning massa ulushi 90-99,5 % 
gacha boradi. Siydikda, miyaning oq moddasida, jigarda, terida,
199

---

orqa miyada, muskullarda, o‘pkada, yurakda 70-80% suv bor. 
Suvning suyakdagi massa ulushi 40%ga etadi.
Uglerod, vodorod, kislorod, azot, oltingugurt, fosfor kabi 
makroelementlar organizmdagi oqsil, nuklein kislotalari va boshqa 
biologik faol moddalar tarkibiga kiradi. Oqsilda uglerodning massa 
ulushi 
51-55% , kislorodniki 
23-24%, 
azotniki 
15-18%, 
vodorodniki 6,5-7% oltingugurtniki 0,3-2,5 % , fosforniki esa 0,5% 
ga yaqin bo‘ladi. Odam va hayvonlaming turli xil a ’zo va 
to‘qimalarida oqsilning miqdori jadvalda keltirilgan. Oqsilning 
miqdoridan , ulardagi С, H, N, S, P larning taxminiy tarkibi xaqida 
xulosa qilish mumkin.
Oqsilning eng ko‘p miqdori taloqda, o‘pkada, muskullarda 
joy lash gan. Suyak va tishda esa uning miqdori eng oz( 24%).
Uglerod, vodorod va kislorod uglevodlar tarkibiga ham kiradi.
Lekin
uglevodlaming organizmdagi miqdori ko‘p emas, taxminan 2 
% ga yakin. Bu elementlar lipidlar tarkibiga kiradi. Fosfolipidlar 
tarkibida fosfor bo‘ladi. Eng ko4p lipidlar bosh miyada(12%), 
so‘ngra jigarda(5%) va kon tarkibida(0,6%) bor