A. X. Sulliyev, I. M. Bedritskiy, O. T. Boltayev

О‘z о‘zini tekshirish savollari:

1. 
   Murakkab va oddiy moddalar orasidagi farqni tushuntirib bering?
   
2. 
   Neytron nima?
   
3. 
   Bog‘lanish turlarini ayting?
   
4. 
   Kovalent boshg‘lanishni mohiyatini tushuntirib bering?
   
5. 
   Ion va metall boglanishlarga ta’rif bering?
   
6. 
   Barcha bog‘lanishlarda kuzatish mumkin bо‘lgan bog‘lanishi haqida ma’lumot bering?
   
7. 
   Eng mayda zarrachalarga misollar.
   
8. 
   Vander –Vaals boglanishini hosil qilish shartlari qanday ?
   
9. 
   Metallarni qanday xususiyatlari bor ?
   
10. 
    Elektroizolyasion materiallar necha turga bulinadi?
    
11. 
    Yuqori kuchlanish tarmog‘i nima?
    
12. 
    Qutblanish deganda nimani tushunasiz?
    
13. 
    Elektr maydon kuchlanganligiga ta’rif bering?
    
14. 
    Elektrotexnik materiallarni kullanish soxasiga tushuncha bering?
    
15. 
    Elektroizolyasion materiallar necha turga bulinadi?
    
16. 
    Elektrotexnik materiallarni xususiyatlarni tushuntirib bering?
    
17. 
    Rangli metallardan asosan nima maksadlarda foydalaniladi?
    
18. 
    Alyuminiy samolyotsozlikda nima maqsadda kо‘llaniladi?
    
19. 
    Sharoviy tegirmoni nima uchun ishlatiladi?
    
20. 
    Alyuminiy oksiddan alyuminiy qanday ajratib olinadi?
    
21. 
    Vanna tubiga qanday alyuminiy yig‘iladi?
    
22. 
    1-gruppaga qanday alyuminiy kiradi?
    
23. 
    Korroziyaga chidamli bо‘lgan pardaning vazifasi nimadan iborat?
    
24. 
    Elektrolitni qizish temperaturasi qancha?
    
25. 
    Titan briket tarzidan nechta bosqichga ajratiladi?
    
26. 
    Xomaki mis tarkibida qanday moddalar bor?
    

1. Bob. Dielektriklar

1. 
   Elektr maydonidagi dielektrik
   

Dielektriklarning muhim xususiyatlaridan biri ularning tashqi elektr maydoni ta’sirida qutblanishidir. Qutblanish deganda dielektriklarda elektr maydoni ta’sirida zaryadlangan zarrachalarning fazoviy joylashuvini o’zgartirish holati tushuniladi. Elektr maydoni ta’sirida bo’lgan dielektrik ikki vektor qiymat – elektr
 
maydon kuchlanganligi (  ) va qutblanganlik (  ) bilan ifodalanadi. Elektr maydon kuchlanganligini zaryadlangan jism yoki zarrachalarning elektr maydonidagi ta’sir kuchini ifodalaydi. Elektr maydon kuchlanganligi vektorining yo’nalishi sifatida jism nuqtaviy zaryadining musbat kuch chizig’i yo’nalishi qabul qilingan (2.1- rasm).

2.1-rasm. Ikki nuqtaviy zaryadlar orasidagi mexanik ta’sir kuchi

Elektr statikaning asosiy qonuni (Kulon qonuni)ga asosan bir jinsli dielektrikning biror-bir muhitda joylashgan va bir-biridan R masofada bo’lgan ikki nuqtaviy zaryadi (q₁ , q₂) orasidagi mexanik ta’sir kuchi quyidagicha aniqlanadi:

r

0
^ q₁  q₂

^{F }    4R²
, N (2.1)

₊ E

2.2-rasm 2.3-rasm

bunda: R – nuqtaviy zaryadlarni tutashtiruvchi chiziq yo’nalishidagi birlik vektori,
m; _r – nisbiy dielektrik singdiruvchanlik; ₀ – elektr doimiysi

^ 10^9
12 ^


^{ 0 } 36
 8,854 10