А. Туркманов. “Бухгалтерия ҳисoби” фани бўйича ўқув-услубий мажмуа. – Тошкент: Иқтисодиёт, 2018 йил, 249 бет. Ғоя муаллифи: иқтисод фанлари доктори, профессор Б. Ю. Ходиев

5. Ҳисобни ташкил этиш қоидалари. 
Молиявий ҳисобда молиявий ҳисобот 
ахборотлари аниқ тамойил ва қоидаларга мувофиқ шаклланиши ҳамда акс эттирилиши 
шарт, улар асосида маълумотлар қайд қилинади, баҳоланади ва тегишли счетларда 
расмийлаштирилади. Ушбу тамойил ва қоидалар «Бухгалтерия ҳисоби тўғрисида»ги 
Ўзбекистон Респубикаси Қонуни ҳамда бухгалтерия ҳисобининг миллий стандартларида 
белгилаб қўйилади. 
 
Бошқарув ҳисобини ўрганаётганда эътибор қаратиладиган ўзига хос асосий принциплар 
*
ишлаб чиқаришнинг бизнес-режасини тузишда ва уни ҳисобга олишда ўлчовнинг 
бир хил режа-ҳисоб бирлигидан фойдаланиш; 
*
хўжалик юритувчи субъект бўлинмаларининг фаолиятини баҳолаш; 
*
зарур бўлган ахборотларнинг тўлиқлиги ва мукаммаллиги; 

---

179 
*
хўжалик юритувчи субъектнинг ишлаб чиқариш ва тижорат фаолиятини ёритишда 
даврийлик; 
*
сарфланган харажатлар устидан бюджет (смета) ва меъёрий назоратни ўрнатиш. 
Иқтисодчи олимларнинг фикрларидан келиб чиққан ҳолда ва бухгалтерия ҳисобининг 
халқаро стандартларига таяниб, “Бошқарув ҳисоби”га қуйидаги таърифларни бериш мумкин: 
1. 
Бошқарув ҳисоби - бу фақатгина шу кунларда бизнинг амалиётда 
қўлланилаётган ишлаб чиқариш харажатларининг ҳисоби ва маҳсулот 
таннархини калькуляция қилишдангина иборат эмас. 
2. 
Бошқарув ҳисоби - фақатгина ҳисобни (бухгалтерия ва тезкор ҳисобни) эмас, 
балки ҳисоб маълумотларини қайта ишлаш ва уларнинг таҳлилини ҳам ўз ичига 
олади. 
3. 
Бошқарув ҳисоби - истиқболни белгилашга, қарор қабул қилишга ва 
бошқарувга зарур бўлган маълумотларнинг ўз вақтида ва тўлиқ етказиб 
берилиши устидан назорат қилишга алоҳида эътиборни қаратади. 
4. 
Бошқарув ҳисоби - ҳисоб ва таҳлил вазифаларидан ташқари, харажатлар, 
маҳсулот ишлаб чиқариш, алоҳида турдаги маҳсулотларнинг рентабеллиги ва 
қарор қабул қилиш устидан бошқариш функциясини ҳам бажаради.