A. Taniyev innovatsion iqtisodiyot darslik

Ekspert konsalting va axborot infratuzilmasi:

• 
  Umumiy va ixtisoslashgan konsalting markazlari (moliya, investitsiya, marketing, menejment va boshqalar)
  
• 
  xizmat ko‘rsatuvchi provayderlar (intellektual mulk, standartlashtirish, sertifikatlashtirish muammolari);
  
• 
  Axborot-tahlil markazlari, Internet-resurslar.
  

3. shakl. Innovatsion infratuzilmaning quyi tizimlari.

Jahon tajribasi shuni ko‘rsatadiki, yirik korporatsiyalar ham, kichik innovatsion firmalar ham innovatsiyalarni ishlab chiqarishda eng faol ishtirok etishadi. Birinchisida yetarli mablag‘i mavjud hamda uni xalqaro musobaqalar rag‘batlantirib turadi.

Kichik firmalar tadqiqot markazlari va universitetlar atrofida tuzilishga moyil bo‘lib, undan yangi bilimlardan tijorat rivojlanishida foydalanish umidida foydalanadilar.
O‘zbekistonda ilmiy-tadqiqot natijalarini olish va ularni tijoratlashtirish o‘rtasida dunyoning rivojlangan mamlakatlari bilan taqqoslaganda hali ham katta farq mavjud. Bunday vaziyatning sabablari juda ko‘p. Bu birinchidan, ilmiy-tadqiqot mutaxassislarining bozor talablariga javob bermaydigan takliflariga, eskirgan moliyalashtirish mexanizmlariga, ilmiy va muhandislik faoliyatini tashkil etishning arxaik tizimiga an’anaviy e’tiborsizligiga bog‘liq. Ikkinchidan esa, eski tipdagi idoraviy muassasalarning hanuzgacha hukmronlik qilayotganligidir. Shuningdek, ishlab chiqarish, texnologik va axborot infratuzilmalari rivojlanmagan, tijoratlashtirish uchun zarur bo‘lgan litsenziyalash, sertifikatlash va patentlash jarayonlari keraksiz byurokratik xususiyatga ega.
Hozirgi vaqtda O‘zbekistonda yuqori texnologiyali biznes va texnologiyalarni tijoratlashtirish sohasida ishlashga harakat qilayotgan xorijlik mutaxassislar birinchi navbatda quyidagi to‘siqlarga duch kelishmoqda:

1. 
   malakali menejerlarning yetishmasligi;
   
2. 
   O‘zbekiston kompaniyalarining shaffof emasligi va korrupsiya;
   
3. 
   so‘zning tor (texnologik) va keng ma’nodagi (yo‘llar, aloqa, viza rejimining qoniqarsiz holati) texnik infratuzilmaning yetishmasligi.
   

O‘zbekistonda hozirgi paytda ham eski, ma’muriy- buyruqbozlik Milliy innovatsion tizimni va bozor iqtisodiyotiga xos bo‘lgan yangi innovatsion tizim elementlarini birlashtirgan o‘tish davridagi innovatsion tizim faoliyat ko‘rsatayotganidan dalolat beradi.
So‘nggi yillarda O‘zbekiston davlati Milliy innovatsion tizimni elementlari - moliyaviy mexanizmlar, shu jumladan grant mablag‘lari, ishlab chiqarish, texnologik va axborot infratuzilmasini yaratish jarayonining faol ishtirokchisiga aylandi.
Biroq ko‘rilgan choralar har doim ham tizimli va izchil bo‘lmaydi. Natijada innovatsiyalarni tijoratlashtirish uchun infratuzilmaning alohida, o‘zaro bog‘liq bo‘lmagan tarkibiy qismlari paydo bo‘ldi.
Innovatsion siklning bir qator bosqichlari zarur moliyaviy, axborot va infratuzilmaviy yordamni olmadi. Bu esa izlanishlar va ishlanmalar natijalarini tijoratlashtira boshlagan kichik firmalarga taalluqlidir. Bundan tashqari, innovatsion jarayonning asosiy ishtirokchilari o‘rtasidagi aloqalarni rivojlantirish va ularni tijoratlashtirish yetarli darajada rag‘batlantirilmagan. Natijada mavjud potensialdan yetarlicha samarali foydalanilmayapti. Mamlakatning texnologik rivojlanishining innovatsion faolligi va ko‘rsatkichlari asta-sekin o‘sib borishga moyil bo‘lishiga qaramay, hali ham past darajada.
Keling, ishlab chiqarish va texnologik innovatsion infratuzilmaning asosiy elementlarini batafsil ko‘rib chiqaylik.