A. T. G‘ofurov, I. T. Azimov, U. E. Raxmatov

Ilk mezolit 
bosqichida mikrolint texnikasi endigina paydo bo‘lgan, o‘rta mezolitda 
uning yirik va qalin turlari yasalgan. So‘ngi mezolitda tosh bigiz tayyorlangan. 
Ilk mezolit 
bosqichi miloddan avvalgi XI-X ming yilliklarni, o‘rta mezolit miloddan 
avvalgi IX- VII ming yilliklarni qamrab olgan. O‘zbekistonda mezolit boshqa 
davrlarga qaraganda kam o‘rganilgan O‘.Usmanov o‘rganilgan yodgorliklarni 
Farg‘ona, Toshkent, Surxondaryo teritoriyalariga bo‘ladi. 
Toshkentning
bo‘zsuv anxorining chap sohilida qurilish makoni topilgan. U yerda 
nukleislar, qirg‘ichlar uchraydi. Markaziy Farg‘onaning so‘ngi mezolit davri 
miloddan avvalgi 6 ming yilliklarga mansub. U davrda odamlar ovchilik, 
termachilik, baliqchilik bilan mashg‘ul bo‘lgan. 

---

171 
Machayg‘or makonida 370 toshdan yasalgan mehnat qurollari - nukleuslar, tosh 
qurollar, keskich, ushlatgich toshlar nayza o‘q uchlari topilgan. Bulardan tashqari 
odam bosh suyaklari, tish, jag‘ va boshqa organlarning suyak qoldiqlari uchraydi. 
Xozirgacha O‘rta Osiyoning mezolit davriga mansub bunday topilmalar boshqa 
joylardan topilgani yo‘q. 
G‘ordan yana qizil bo‘ri, tulki, bars, suvsar, quyon, jayra, olmaxon, to‘ng‘iz, 
buxoro bug‘usi, ayiq, echki, toshbaqa suyaklari ham topilgan. Tadqiqotlar g‘orni 
miloddan avvalgi 7-6 ming yilliklarga mansub ekanligidan dalolat beradi. Neolit 
davri miloddan avvalgi 6-4 ming yilliklarni qamrab oladi. Neolit davrida odamlar 
o‘troq hayot kechirgan va dehqonchilik, chorvachilik bilan shug‘ullangan. Yuqorida 
keltirilgan antropologik, arxeologik ma‘lumotlar O‘rta Osiyo hududida eng qadimgi, 
qadimgi, hozirgi zamon qiyofasidagi odamlar yashaganligidan guvohlik beradi.
Arxantroplar – eng qadimgi odamlar bundan 1.2 mln yil muqaddam, paleontroplar 
- qadimgi odamlar 100-80 ming yillar davomida hozirgi zamon qiyofasidagi odamlar 
esa miloddan avvalgi 120-40 ming yillarda yashaganlar. 
Musulmonlarning muqaddas kitobi Qur‘oni Karim odamning paydo bo‘lishi 
to‘g‘risida A‘ruf surasini 2 oyatida ―Albatta (Biz) sizlarnir (odamni) yaratdik, 
so‘ngra sizlarga (unga suvrot berdik)‖ Xijr surasini ―Men (asli) qora balchiqdan 
(olib) quritilgan loydan inson yaratuvchiman‖. 29- oyat. ―Bas, uni tiklab ichiga o‘z 
(dargoximizdagi) ruximdan kiritganman‖. Isro surasining 61 oyatida ham odam 
loydan yaratilganligi qayd etiladi. Haj surasining beshinchi oyatida ―Biz. sizlarni 
(otangiz Odamni) tuproqdan. so‘ngra (odam naslini) moniydan, so‘ngra laxta 
qondan, so‘ngra shakllanib bitgan va bitmagan parcha go‘shtdan yaratdik. biz 
(sizlarni) xoxlaginimizcha- muayyan muddatgacha bachadonlarda qoldirib, so‘ngra 
chaqoloq xolingizda (dunyoga) chiqrurmiz...‖ . Zumar surasini oltinchi oyatida (U) 
sizlarni bir jondan (odamdan) yaratdi, so‘ngra undan juftini (xavoni paydo) qildi... . 
Qur‘oni Karim Toshkent – 2014. Toshkent ―Islom Universiteti‖ nashriyot- matbaa 
birlashmasi
.