A samatov, I. B. Rustamova

Ishlab chiqarish xarajatlari tushunchasi va mahsulot

tannarxi

Qishloq xo'jalik mahsulotini ishlab chiqarish tarmoqda ishlab chiqarish resurslari (mehnat, yer, suv va moddiy va boshqa)ni ishlatish bilan chambarchas bog'langan, qaysiki ishlab chiqarish jarayonida qisman yoki butunlay iste’mol qilinadi, ularning qiymati esa tayyor mahsulotga o'tadi. Iste’mol qilingan va mahsulotga o'tkazilgan ishlab chiqarish resurslarining jami yig'indisi mahsulotning ishlab chiqarish xarajatlari deyiladi.

Ishlab chiqarish xarajatlari ikki xil bo'ladi: ijtimoiy xarajatlar va korxona xarajatlari. Ijtimoiy xarajatlar bu jamiyatning u yoki bu mahsulot ishlab chiqarish uchun qilingan xarajatlarining jamidir. LHar mahsulot qiymatidan tashkil topadi va o'z ichiga quyidagilarni oladi:

1. 
   Bevosita va bilvosita mehnat haqi xarajatlari (ajratmalari bilan);
   
2. 
   Yagona yer solig'i;
   
3. 
   Iste’mol qilingan moddiy resurslar qiymati;
   
4. 
   Qo'shimcha mahsulot qiymati.
   

15.1-iadval