A qodiriy nomidagi jizzax davlat pedagogika

20 - AMALIY MAShG’ULOT MAVZUSI:O’zaro aloqada bo’lgan jarayonlarning haqiqiy 
ekanligini tasdiqlash 
Uzoqlashtirilgan jarayonlar o’zaro aloqa qilishlaridan oldin haqiqiy ekanliklariga qanoat hosil 
qilishlari lozim. Aloqadagi jarayonlarning haqiqiyligini tekshirish quyidagi usullar yordamida amalga 
oshiriladi. 

  identifikatorlarni ayirboshlash; 

 
«qo’l berishish» muolajasi; 

  kalitlarni taqsimlashda autentifikasiyalash. 
Identifikatorlarni  ayirboshlash  tarmoqda  simmetrik  (maxfiy)  shifrlashdan  foydalanilganda 
ishlatiladi. Shifrlangan  axborotdagi identifikator axborot shifrlash kalitini hamda shaxsiy identifikatorni 
biladigan foydalanuvchi tomonidan tuzilganligini ko’rsatadi. Buzg’unchi uchun kerakli jarayonlar bilan 
aloqa qilishning yagona imkoniyati mavjud. U ham bo’lsa, ushlab qolingan axborotni xotirlash, so’ngra 
aloqa  kanaliga  uzatish.  Bunday  xavfga  axborot  uzatilish  vaqtini  ko’rsatish  orqali  to’sqinlik  qilish 
mumkin.  Vaqt  o’rniga  har  bir  jo’natishdan  avval  shakllantiriluvchi  tasodifiy  sonlardan  foydalanish 
mumkin. Axborotni tekshirishda-axborot qabul qiluvchining kompyuter tizimsidagi seanslarni ro’yxatga 
olish jurnalini ko’rib chiqish kifoya.