A qodiriy nomidagi jizzax davlat pedagogika

Kalitlarni  taqsimlash  kalitlarni  boshqarishdagi  muolajalardan  biri  hisoblanadi.  Kalitlarni 
taqsimlashning quyidagi muolajalarini farqlash mumkin: kalitlarni  shakllantirish, taqsimlash, saqlash 
va almashtirish. 
Shakllantirish  jarayonida  kalit  tasodifiy  tarzda  hosil  qilinishi  lozim.  Shuning  uchun  kalitni 
shakllantirish  dastlabki  ma’lumot  sifatida  taymer  ko’rsatkichidan  foydalanuvchi  psevdotasodifiy 
generator yordamida amalga oshiriladi. 
Maxfiy  kalitlar  xotirlovchi  qurilmada  shifrlangan  holda  saqlanadi.  Shifrlangan  kalitning  kaliti 
boshqa  kalit  yordamida  shifrlanishi  mumkin.  Oxirgi  kalit  ochiq  holda  maxsus  xotirada  saqlanadi  va 

---

161 
 
ishlashning oddiy rejimida o’qilmasligi, ko’rilmasligi, o’zgartirilmasligi yoki yo’qotilmasligi lozim. Bu 
kalit bosh yoki master kalit deb yuritiladi. 
Bu  kalitni  qayta-qayta  ishlatilishi  uni    zaiflashtiradi.  Shu  sababli  ma’lumotlarni  shifrlash 
kalitlarini muntazam tarzda almashtirib turish shart. Odatda ma’lumotlarni shifrlash kalitlari ishlashning 
har bir seansida almashtiriladi, shu sababli bu kalitlar seansli kalitlar deb ataladi.  
Tarmoqda kalitlarni foydalanuvchilar o’rtasida taqsimlash ikkita usulda amalga oshiriladi: 
1. 
Bitta yoki bir necha kalitlarni taqsimlash markazlarini tuzish.  
2. 
Kalitlarni tarmoq abonentlari o’rtasida bevosita ayirboshlash. 
Birinchi usulning kamchiligi sifatida kalitlarni taqsimlash maqsadida tarmoq orqali uzatilayotgan 
barcha  axborotdan  foydalanish  imkoniyatini  ko’rsatish  mumkin  bo’lsa,  ikkinchi  usulda  jarayonlar  va 
abonentlarning xaqiqiyligini tekshirishda qiyinchiliklar tug’iladi.