Aralashmaslik qoidasi-boshqa davlatlar yoki xalqlarning ichki ishlariga aralashmaslik to‘g‘risidagi qoida. Xalqaro huquqda tinchlikni saqlash va mustahkamlashning asosiy prinsiplaridan biri.
BMT (Birlashgan Millatlar Tashkiloti) (ingl. United Nations Organization, UNO, UN)-davlatlar va xalqlar orasida hamkorlikni rivojlantirish hamda tinchlik va xavfsizlikni ta’minlash bo‘yicha davlatlarning xalqaro uyushmasi 1945 yilda tuzilgan. BMT Nizomi tinch hayot kechirish xartiyasi (yorlig‘i), xalqaro huquqning umum etirof etilgan kodeksi sifatida tan olingan. BMT Nizomining 1-moddasida quyidagi ustivor yo‘nalishlar ilgari surilgan: xalqaro tinchlik va havfsizlikni ta’minlash, tinchlikka xavf va bosqinchilikka qarshi samarali jamoaviy chora-tadbirlarni amalga oshirish, tinchlikning buzilishiga olib kelishi mumkin bo‘lgan xalqaro bahslarni tinch yo‘l bilan, adolat tamoyillariga amal qilgan holda hal etilishiga harakat qilish.
BMTga a’zolik har bir tinchliksevar va BMT Nizomida aks ettirilgan majburiyatlarni o‘z zimmasiga olishga qodir davlatlar uchun ochiq. 1992 yil 2 mart kuni O‘zbekiston Respublikasi xalqaro munosabatlarning teng huquqli a’zosi sifatida bir ovozdan BMTga qabul qilindi.
Brifing-xalqaro kelishuvlar, uchrashuvlar va konferensiyalar jarayonida tadbir qay tarzda o‘tayotganligi, tomonlarning pozitsiya va qarashlarini ommaga etkazish uchun hukumat raxbari, uning yordamchisi yoki matbuot xizmatchisi bilan ommaviy axborot vositalari xodimlari, jurnalistlar bilan o‘tkazadigan qisqa uchrashuvi.
Viza (fr. visa-ko‘rib chiqilgan)-biror bir shaxsning mamlakat hududiga kirishi yoki chiqishi uchun ruxsat beruvchi uning xujjatiga qo‘yiladigan belgi. Viza mazkur mamlakat hukumati organlari tomonidan ma’lum bir mudatga beriladi.
Globallashuv-lotincha “glob” so‘zidan olingan bo‘lib, aynan uni “dumaloqlashuv”, “kurralashuv” deb tarjima qilish mumkin. Er sharining, er kurrasining fan-texnika yutuqlari tufayli insoniyat ixtiyoridagi xuddi bir butun sharga, kurraga aylanishini tushuntirish uchun ishlatiladi. Insoniyat taraqqiyoti ayni vaqtda ishlab chiqarish kuchlarining rivojlanishi jarayonidir. Bu jarayon asrdan asrga, ming-ming yillar davom etgan. Insoniyat jamiyati ayniqsa XVI-XX asrlarda XV asrgacha bo‘lgan uch million yillik tarixida yaratilgan moddiy va ma’naviy boyliklarga nisbatan ko‘proq ne’matlarni yaratdi. XX asrning ikkinchi yarmiga kelib Er shari hammamizga ma’lum, har jihatdan o‘zlashtirilgan, har kuni har burchagida nima bo‘layotgani barchamizga ma’lum go‘shaga aylandi. Fan va texnikaning yangidan yangi yutuqlari bu borada insonning imkoniyatlarini kengaytirmoqda.
Globallashuvning ijobiy tomoni shundaki, u xalqlarning davlatlarning, milliy madaniyat va iqtisodiyotlarning yaqinlashishini tezlashtiradi, ularning rivojlanishi uchun yangi imkoniyatlar ochadi. Uning salbiy tomoni shundaki, ko‘p ming-ming mayda, qoloq etnik guruhlar va millatlarning madaniyati, tili, rasm-rusmlari jahon bo‘ylab kuchayib borayotgan globallashuv jarayonlarida katta millatlar yirik milliy madaniyatlar, boy tillar bilan raqobatlasha olmay o‘z-o‘zidan faol ijtimoiy-iqtisodiy, madaniy va ma’naviy hayotdan chetga chiqib qolmoqda. Bunday sharoitda har bir ongli fuqaroning vazifasi-o‘z millatining raqobatbardoshligini ko‘rsatish, buning uchun uning faol siyosati, iqtisodiyoti, madaniyatida salmoqli yutuqlari uchun kurashishdir. Bugungi mustaqil O‘zbekiston fuqarosi hozirgi zamon amaliyoti talab qilayotgan to‘rt sifatga ega bo‘lishi shart: 1) zamonaviy mutaxassis bo‘lishi; 2) o‘zbek davlat tili, rus tili, ingliz tillarini mukammal bilishi; 3) doim o‘z bilim doirasini yangilab borishi; 4) tadbirkor-tashabbuskor bo‘lishi.
Do'stlaringiz bilan baham: |