A qodiriy nomidagi jizzax davlat pedagogika instituti pedagogika va psixologiya fakulteti

6-MAVZU: TA’LIM MAZMUNI

Reja:
1. Ta’lim mazmunini tashkil etish kontseptsiyasi.

2. Ta’lim muassasalarining o‘quv rejasi.

3. O‘quv dasturlari, darslik va o‘quv qo‘llanmalari tavsifi.

Maqsadi: Ta’lim mazmuni mavzusi yuzasidan egallangan nazariy ma`lumotlarni tahlil qilish orqali talabalarning bilimlarini chuqurlashtirish, mustaqil fikrlashga o’rgatish, mavzu rejalarini tizimli bayon qilish va ularning amaliy ahamiyatini yoritib berish orqali talabalar kasbiy bilimlarini kengaytirish.

Mavzu bayoni: Ta’limning mazmuni uning vazifalaridan kelib chiqadi. Ta’limning mazmuni ilmiy bilimlar, ko’nikma va malakalar tizimidir. O’quvchi ilmiy bilim, ko’nikma va malakalarni egallash jarayonida aqliy va jismoniy qobiliyatlarini rivojlantiradi, dunyoqarashi, ahloqi shakllanadi, hayotga, mehnatga tayyorlanadi. Ta’lim mazmuniga insoniyat to’plagan barcha ijtimoiy tajribalar kiradi. Uning mazmuni, hajmi, ijtimoiy tuzumning iqtisodiy talab va ehtiyojlari, fan-texnika taraqqiyoti darajasi bilan belgilanadi. Ya’ni uning mazmuniga tabiat, jamiyat, inson va uning tafakkuri haqidagi bilimlar, hozirgi zamon fani, texnikasi, madaniyati, ishlab-chiqarishdagi yangiliklar kiritiladi. Ta’limning mazmuni o’zgaruvchan, u doimo yangilanib turadi.

Ta’lim jarayoni o’quvchilarda: bilimdonlik, mustaqil fikrlash, ijodkorlik, tirishqoqlik, tashabbuskorlik, ziyraklik, intizomlilik, qiziquvchanlik kabi xislatlarni shakllantiradi. Tabiat, jamiyat, inson va uning tafakkuriga munosabati ham ta’lim mazmunini belgilashga, ta’lim olishga yordam beradi. O’quvchi o’zida shakllangan munosabatlarga asoslanib tevarak-atrofdagi narsalarni, voqyealarni baholaydi; oq-qorani ajratadi, ilmiy va g’ayriilmiy hodisalarning farqiga boradi.

Ta’lim mazmuniga kiritilgan o’quv materiali yuqori ilmiy va amaliy ahamiyatga ega bo’lishi, ta’lim jarayonining imkoniyatlariga mos bo’lishi (ta’limni tashkiliy shakllari, qonuniyatlar, tamoyillari, usullari, o’quvchilarning umumiy rivojlanishi darajalariga, maktabning o’quv-metodik hamda moddiy holati hisobga olinishi) lozim.

Shuningdek, ta’lim mazmunini belgilashda maktabda o’qitiladigan barcha fanlarning o’ziga xos hususiyatlari va fanlararo aloqa hisobga olinishi shart.

Ta’lim mazmuni ilmiy asoslagan DTS, o’quv rejalari, dasturlari va darsliklarida ifodalanadi. Xususiy metodika nuqtai nazari bo’yicha «ta’lim» aynan bir o’quv fani asosida o’qitish va o’qish faoliyatlarini birgalikda amalga oshirishni anglatadi.

Pedagogika fani nuqtai nazaridan qaralganda esa «ta’lim» o’qituvchi va o’quvchi ta’sirining majmui bo’lib, uning natijasida o’quvchining aqliy salohiyati (intellekti), ruxiyatini rivojlantirish ma’nosini bildiradi.