A n V a r c h o r iy e V

tark etadi. So‘ngra vaziyatga qarab, ezgulik uni yerga boshlaydi va
yana boshqa bir tirik mavjudot (odam yoki hayvon) tanasiga
o'mashib oladi. Eng takomillashgan, har tomonlama sayqal
topgan jon, yer yuzida qoladi. Platonning fikr-mulohazalariga
asosan, tana jonning soyasi bo'lib, tanani tozalab turish uchun
jon vaqti-vaqti bilan uni tark etib turishi lozim. Chunki jon
hamisha oliy ezgulik tomon intiladi.
Platon qarashlariga asosan, jon tana ichida doimo o'zgarib
turadi. Boshqacha aytganimizda, jon tana ichida o‘zgarib turuv-
chi holatlami: qoniqish va jabr-u jafo, jasorat va qo‘rquv, g‘azab
va umidni vujudga keltiradi. Bularning barchasi hali anglab olin-
magan his-tuyg‘ular va mehr-muhabbat bilan qorishtirib yubo-
riladi. Shunday qilib, eng awalo, universal jinsdagi jon yara-
tildi. So‘ngra xudolar inson tanasini yaratdilar, unga ovqat hazm
qiluvchi, nafas oluvchi, qon aylantiruvchi a’zolami ato qildilar.
Ayni paytda, inson umrining bolalik, yoshlik, yetuklik, kek-
salik, o‘lim kabi bosqichlarini ham aniqlab berdilar1.
Platonning qarashlariga ko‘ra, odam deb ataluvchi mavjudot
universal «dunyoviy ruh» bilan ham bevosita aloqadordir. Indi­
vidual inson joni o‘sha «dunyoviy ruh»ning sadosi, sasidir.
Xudolar esa, jon ato etilgan, tiriltirilgan g‘oyalardan boshqa
narsa emas. Shunga ko'ra, odam degan mavjudot ham o'sha
ilohiy g‘oyalaming moddiylashuvidan iboratdir. Har bir kishi-
ning joni, Platon tomonidan inson bilan jamiyat o'rtasidagi
o'zaro aloqadorlik kontekstida tahlil qilinadi. Uning tushunti­
rishicha, inson degan mavjudot hech qachon o'z ehtiyojini
yakka o'zi qondira olmaydi. Shuning uchun odamlar hamkorlik-
da va jamoa bo'lib faoliyat ko'rsatishga hamisha zaruriyat sezadi-