A n V a r c h o r iy e V

Abdurahmon Jomiy.
Bahoriston. Toshkent, 1997, 33-bet.

---

mumkin. Chunonchi, yantoqfurush chol islomgacha bo‘lgan ada- 
biyotlarda himmat-u saxovatda afsonaviy qahramon darajasiga 
ko'tarilgan Hotami Toyga murojaat qilib, meni senga o'xshagan 
bir bandaga xor etmagani, tirikchiligimni senga bog'lab 
qo'ymagani, bir parcha qotgan non, bir qultum suvning bor- 
ligiga shukrona aytaman, deydi. Yantoqfurush chol tirikchilik uchun 
birovga bog‘lanib qolmagani, bironta bandaga zor etmagani uchun, 
hirs-u havas qurboniga aylanib, mol-u dunyo to'plash kasaliga 
mubtalo bo'lmagani, shohu-gadoga xor qilmagani uchun Xudoga 
shukronalar aytadi. Shukrona aytishi bilan o'zidagi insoniylikning 
yuksak darajaga ko'tarilganligini namoyon qiladi.1
Xurosonlik alloma o'zining «Lujjat ul-asror» qasidasida inson 
tarbiyasiga, xususan, uning xulq-atvoriga putur yetkazuvchi il- 
latlardan biri ta ’magirlikdir, deydi. Uning ta ’kidlashicha, 
ta’magirlik insonni ma’naviy tubanlik tomon boshlaydi. Shuning 
uchun ham Jomiy ta’magirlikni har tomonlama qoralaydi, sabr- 
toqatli kishilaming olijanobliklarini, ma’naviy jihatdan podshoh- 
dan ham, vazirlardan ham ustun qo'yadi. Uning fikriga mu­
vofiq, inson halol va pok yashamog'i uchun, yaxshi kasbga ega 
bo'lmog'i darkor. Yaxshi kasbga ega bo'lgan insonda, o'z mehnati 
evaziga kun kechirish uchun real imkoniyat vujudga keladi.
Abdurahmon Jomiy asarlarida pand-nasihat ruhi ustuvorlik 
qiladi. Kishilarni ezgulikka, halol va pok bo'lishga, kamtarlikka 
chorlaydi. Har bir kishi o'z umrini yaxshi, xayrli ishlarga 
sarflashi, uni behuda o'tkazmasligi, yaxshi ishlashi, yaxshi 
yashashi uchun ovqatlanishga e’tibor berishi zarur, deb hisob­
laydi. Uning fikriga ko'ra, inson ovqatlanganda qandaydir bir 
tartib-qoidaga rioya qilmog'i zarur. Ovqatlanishning ma’lum bir 
qoida asosida amalga oshirilishi, insonning o'z nafsini boshqara 
olishga, ishtahaga noo'rin erk bermaslikka olib keladi. Nafs tar- 
biyasida sharqona mehmon va mezbon munosabatlariga to'xtalgan 
buyuk shoir, mehmon oldiga dasturxon yozgan mezbon, das- 
turxonga qo'ygan noz-u ne’matlarini pisanda qilmasligi darkor. 
Bunday holat, shubhasiz, mehmonning izzat-nafsiga tegadi. 
Shuningdek, Jomiy turli taomlarni palapartish tanovul qilmas- 
likka e’tibomi qaratadi. Ovqatlanishni o'z vaqtida amalga oshirish
1 Qarang: